Η ΜΥΣΤΗΡΙΑΚΗ "ΓΛΩΣΣΑ ΤΟΥ ΣΩΜΑΤΟΣ" ΤΩΝ ΑΓΑΛΜΑΤΩΝ Ο ΕΡΜΗΣ ΤΟΥ ΠΡΑΞΙΤΕΛΗ - ΜΟΥΣΕΙΟ ΟΛΥΜΠΙΑΣ

Η ΜΥΣΤΗΡΙΑΚΗ "ΓΛΩΣΣΑ ΤΟΥ ΣΩΜΑΤΟΣ" ΤΩΝ ΑΓΑΛΜΑΤΩΝ

Ο ΕΡΜΗΣ ΤΟΥ ΠΡΑΞΙΤΕΛΗ - ΜΟΥΣΕΙΟ ΟΛΥΜΠΙΑΣ
 παραπομπή ===> ΑΝΑΛΥΣΗ ΤΟΥ ΑΓΑΛΜΑΤΟΣ ΕΡΜΗΣ ΤΟΥ ΠΡΑΞΙΤΕΛΗ

Κατά τον Πορφύριο. " Περί της εξ Αγαλμάτων Φυσιολογίας " 

Φυσιο-λογικός είναι ο σύμφωνος προς την λογική της φύσεως , ο κατά την υγιά φύσιν υπάρχων ,γινόμενος  ή εξελισσόμενος. Είναι ο μετέχων της Φύσεως και της Λογικής.

Τα αγάλματα ,ιδίως αυτά που απεικονίζουν τους Θεούς,εδημιουργούντο από Καλλιτέχνες μυημένους στον συμβολισμό και συνήθως υπό την εποπτεία ιερέως της αντίστοιχης θεότητας .

Αποτυπώνουν μία ξεχασμένη σε μας σήμερα μυστηριακή "γλώσσα του σώματος" η οποία μετέδιδε πληροφορίες κατ΄ευθείαν στο υποσυνείδητο αυτού που εθεάτο το άγαλμα.Τα αγάλματα των Θεών είναι Τύποι,ανώτερα κοσμικά πρότυπα,αλλά και υπόμνηση εκθεωτικού σταδίου για τις εξελιγμένες ψυχές του πλανήτη Γη. Για κάποιον που γνωρίζει την αγαλματική "γραφή" υπάρχει η δυνατότητα να αντλήσει μυστηριακές γνώσεις και πληροφορίες υψίστης σημασίας.

Αυτό ακριβώς σημαίνει και η λέξη άγαλμα . Παν εφ΄ ω τις αγάλλεται (Ησύχιος) .

Δηλαδή ,κάθε τι με το οποίο κανείς αγάλλεται ,γεμίζει από χαρά και θαυμασμό.

Τα αγάλματα συντηρούσαν - και ακόμα συντηρούν- αυτή την μυστηριακή δόνηση στο αντίκρυσμά τους . Αλλά όπως κάθε επικοινωνία ,έτσι και αυτή ,απαιτεί ένα ειδικό συντονισμό μεταξύ πομπού και δέκτου.

Οσοι αποδίδουν τον πρέποντα σεβασμό στους θεούς ,δεν πιστεύουν ότι ο θεός βρίσκεται στο ξύλο ή στον λίθο ή στον χαλκό από τον οποίο κατασκευάζεται το ομοίωμά τους ,ούτε θεωρούν ότι αν ακρωτηριασθεί ένα μέρος του αγάλματος μειώνεται η δύναμις του θεού. Τα ομοιώματα και οι ναοί ιδρύθηκαν από τους προγόνους μας για την διαρκή  υπενθύμιση της υπάρξεως των θεών . 

Για να παρέχουν την δυνατότητα σε όσους φοιτούν εκεί να ανάγονται στην έννοια του θεού με συστηματική εργασία και καθαρό βίο και σε όσους προσέρχονται εκεί,να μπορούν να απευθυνθούν στον θεό με προσευχές και ικεσίες ,ζητώντας από αυτόν ότι έχει ο καθένας ανάγκη. 

Και πραγματικά ,εάν κάποιος φτιάξει την εικόνα ενός φίλου ,δεν πιστεύει βεβαίως ότι ο φίλος του βρίσκεται μέσα στην εικόνα ούτε ότι τα μέλη του σώματός του έχουν εγκλεισθεί μέσα στην ζωγραφιά ,αλλά θεωρεί ότι μέσω της εικόνας δείχνει την τιμή που αποδίδει στον φίλο του. Οσον αφορά δε στις θυσίες που προσφέρονται στους θεούς,αυτές περισσότερο αποτελούν δείγμα της διαθέσεως των θρησκευόντων και εκδήλωση ευγνωμοσύνης προς τους θεούς,παρά απονομή τιμής σε αυτούς. και είναι εύλογο τα αγάλματά τους να έχουν ανθρώπινα σχήματα ,επειδή ο άνθρωπος θεωρείται ότι υπερέχει σε κάλλος όλων των ζώων και αποτελεί εικόνα του θεού. 

Τους θεούς τους "κουβαλάμε" μέσα μας .Είναι οι Ελλόγιμοι που έπλασαν το σώμα μας και μπορούμε εξασκώντας την προσοχή μας , να ανακαλύψουμε τις εκδηλώσεις τους.

Κάθε θεός έχει την ιδιαίτερη ακτίνα περιοχή δράσεώς του μέσα στο σώμα μας.

Οποιος τους αρνείται ,ουσιαστικά αρνείται την ίδια του την ύπαρξη και την παραδίδει βορά στα χέρια ανελέητων τυράννων.

Κανένας θεός δεν θέλει τον άνθρωπο "δούλο" του . Αποτελεί ύβριν να το σκέφτεται και να το λέει κάποιος ,πόσο μάλλον να το υποστηρίξει κιόλας. Εμείς αυτό που οφείλουμε να κάνουμε έναντι των θεών είναι να γρηγορούμε και να εργαζόμαστε με προσήλωση στο ουράνιο πρότυπό τους,μεταλλάσσοντας τις βαρύτερες ενέργειες και εκδηλώσεις μας σε ανώτερες και τελειότερες με απώτερο σκοπό να μετατρέψουμε την σκοτεινή και ερεβώδη ύπαρξή μας σε φωτεινή και ακτινοβολούσα.Τα αρχαία αγάλματα ,ιδίως αυτών των θεών ,υπηρετούσαν αυτόν τον σκοπό. Συντηρούσαν την επαφή με τα ουράνια πρότυπα και βοηθούσαν τους μαθητευόμενους να τα οραματίζονται τέλεια. Κάτι που σήμερα έχει χαθεί και αντί για αρχέτυπα καλούμαστε να μιμηθούμε πλήθος κακεκτύπων.

Η λέξη άγαλμα είναι αρχαιοτάτη. Συναντάται μία φορά στην Ιλιάδα και έξι φορές στην Οδύσσεια.

Στα Ορφικά την συναντάμε μία φορά στον Υμνο της Σελήνης ,

η οποία αποκαλείται από τον Ορφέα " νυκτός  άγαλμα".

Η αρχική της σημασία είναι "κόσμημα στόλισμα,αφιέρωμα στους θεούς".

Στην ραψωδία μ της Οδύσσειας ,η σημασία της σχεδόν ταυτίζεται με ότι σήμερα αντιλαμβανόμαστε με την λέξη αυτή.

Ηελίω Υπερίονι πίονα νηόν τεύξομεν , εν δε κε θείμεν αγάλματα πολλά και εσθλά.

Στον Υπερίωνα Ηλιο πλούσιο ναό θα κτίσουμε και εντός του θα θέσουμε αγάλματα πολλά και ωραία

. Μετά τον Ομηρο η σημασία της λέξεως μετακινήθηκε περισσότερο προς την λατρεία και την σχέση του ανθρώπου με το θείο , με τον κόσμο του Θαυμαστού και του Ωραίου.

Στους αττικούς συγγραφείς  έχει την σημασία του ομοιώματος που προσφέρεται σε κάποιον θεό.

Η ομορφιά (αρχ. ευμορφία) ,που ακτινοβολεί ή προϋποθέτει ένα αληθινό έργο τέχνης ,θεωρείται ότι προέρχεται από τον θείο κόσμο ,από τους ίδιους τους θεούς,για αυτό και τα  αναθήματα σε αυτούς δεν μπορεί να είναι  τίποτε άλλο παρά αγάλματα δηλαδή έργα που γεννώνται

(αρχ. τίκτω - τέκνον - τέχνη ) από ότι ανώτερο και θεϊκό διαθέτει ο άνθρωπος για να αποτελέσει σημείο συνάντησης του θείου και του ανθρώπινου κόσμου.

Το άγαλμα είναι η κίνηση από την πλευρά του ανθρώπου που του δίνει παρρησία ενώπιον του θείου , γι αυτό και ετοποθετείτο σε μέρος ιερό και καθαγιασμένο. στον σηκό του ναού της λατρευομένης όψεως του θείου. Τα αγάλματα είναι ένας σιωπηλός μυστηριακός ύμνος,ο οποίος διατηρεί την σύνδεση μεταξύ ανθρώπινου και θείου κόσμου .

Ο Καβάφης λέει σε ένα ποίημα ...

Γιατί τα σπάσαμε τα αγάλματά των 

Γιατί τους διώξαμε από τους ναούς των 

Διόλου δεν πέθαναν γι αυτό οι Θεοί

Οι αρχαίοι Ελληνες είχαν την συνήθεια να λειαίνουν και να στιλβώνουν τα μαρμάρινα αγάλματα .

Αυτό είχε το πλεονέκτημα να ενισχύει την αντίσταση του αγάλματος στις διαβρωτικές επιδράσεις της βροχής και του αέρα . αλλά απαιτούσε πρόσθετη εργασία και κόπο γι αυτό και εγκαταλείφθηκε αργότερα . Αλλη συνήθεια των αγαλματοποιών ήταν ο χρωματισμός των αγαλμάτων με ειδικά χρώματα αναμεμιγμένα με κερί. Η συνήθεια αυτή διατηρήθηκε από τους σύγχρονους μόνο στα χάλκινα αγάλματα ,τα οποία βάφονται (πατινάρονται) με διαφόρους τρόπους.

Σκοπός του γλύπτη , δεν είναι η απλή αντιγραφή της φυσικής πραγματικότητας ,αλλά η απόδοση της καλλιτεχνικής έννοιας του παριστωμένου.ο καλλιτέχνης επιχειρεί να τονίσει τα ιδιαίτερα γνωρίσματα ,να εξιψώσει και να τα εξιδανικεύσει . Για να πετύχει αυτό το ζητούμενο ,χρησιμοποιεί την ιδιαίτερη ευχέρειά του στην τεχνική κατεργασία των στερεών υλών, αλλά κυρίως την έμπνευση και την αντίληψή του για το Κάλλος.

Στην αρχαιότητα γινόταν διάκριση μεταξύ των όρων άγαλμα , ο οποίος αναφερόταν σε γλυπτά ομοιώματα θεών και θεαινών , και ανδριάς , ο οποίος αναφερόταν σε γλυπτά ανθρώπων ,ανδρών και γυναικών.

Σήμερα η χρήση της λέξεως άγαλμα έχει γενικευθεί αδιακρίτως ,ενώ η λέξη ανδριάς (ανδριάντας) χρησιμοποιείται όπως και τότε για το μνημειώδες έργο ολόσωμης αναπαράστασης κάποιου άνδρα ή γυναίκας. Οταν απεικονίζεται μόνον η κεφαλή ή μέρος του στήθους ονομάζεται προτομή.

Αναρτήθηκε από inioxos iolkos στις Τρίτη, Ιανουαρίου 17, 2012

Ο Ερμής του Πραξιτέλη. (Αρχαιολογικό Μουσείο Ολυμπίας)

Το άγαλμα – σύμπλεγμα χρονολογείται από το 343 π.Χ. και είναι κατασκευασμένο από μάρμαρο της Πάρου.
Είναι το μόνο αυθεντικό έργο του Πραξιτέλη που έχει διασωθεί. Βρέθηκε στην Ολυμπία, απείραχτο στο βάθρο του, αρκετά μέτρα κάτω από την γη και έχει ύψος 2.10 μ. Ήταν αφιερωμένο από τους Ηλείους και Αρκάδες στο ιερό Άλτις, για να εορτάσουν την συνθήκη ειρήνης. Αργότερα είχε τοποθετηθεί στον ναό της Ήρας, όπου και βρέθηκε το 1877.
Το έργο, " διαμάντι της Ολυμπίας", παριστάνει τον Ερμή, τον αγγελιοφόρο των Θεών, με τον μικρό Διόνυσο να προσπαθεί να πάρει κάτι από το χέρι του.
Η ιστορία έχει ως εξής: η Σεμέλη, μητέρα του Διόνυσου, πέθανε από τον τρόμο της, όταν ο Δίας της παρουσιάστηκε με τους κεραυνούς και όλη του την λάμψη, μπροστά της. Ήταν όμως έγκυος και ο Δίας παίρνοντας το βρέφος, το έστειλε στις νύμφες της Κρήτης, με τον Ερμή. Όταν το μωρό άρχισε να κλαίει, ο Ερμής για να το καθησυχάσει, του έδειξε κάποιο γυαλιστερό αντικείμενο.

Αυτήν την σκηνή απεικονίζει το έργο, το οποίο παρουσιάζει τον Ερμή νωθρό, αλλά αρρενωπό, να ακουμπάει στον κορμό ενός δένδρου. Στα χείλια του, τα οποία αφήνουν μία ελαφρά σκιά, διακρίνεται η αρχή ενός χαμόγελου. Η λεπτότητα του στόματος έρχεται σε αντίθεση με την δυνατή του μύτη. Τα μαλλιά του Ερμή είναι άτακτα και κάνουν να φαίνεται το δέρμα του πιο απαλό και πιο λείο. Η απαράμιλλη τέχνη του Πραξιτέλη, στο να αφαιρεί την σκληράδα από το μάρμαρο, κάνοντας το, το ίδιο με την όψη της σάρκας, οφείλεται στην μεγάλη δεξιοτεχνία του, στην χρήση φωτός και σκιάς. Ο Πραξιτέλης για να δώσει ζωντάνια στο άγαλμα, σκοπίμως δεν κρατάει τις αναλογίες. Εάν κανείς το παρατηρήσει από τ' αριστερά, φαίνεται λυπημένο, από τα δεξιά φαίνεται γελαστό, όταν δε το κοιτάξεις από μπροστά, ήρεμο.

Έκθεση για την ομορφιά του σώματος στην αρχαία Ελλάδα 

Φωτογραφία αρχείου , Τρίτη 21 Ιανουαρίου 2004 . ΑΠΕ - ΜΠΕ /ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΠΑΝΑΓΟΣ

Τρίτη, 27 Αυγούστου, 2013/09:40 / ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ

 

Μια σπάνια έκθεση με θέμα την ομορφιά του αρχαίου ελληνικού σώματος θα παρουσιαστεί του χρόνου στο Bendigo Art Gallery. Όπως ανακοίνωσε ο πολιτειακός πρωθυπουργός της Βικτώριας, Ντένις Νάπθαϊν, πρόκειται για μια εντυπωσιακή συλλογή του Βρετανικού Μουσείου που θα εκτεθεί για πρώτη φορά στο νότιο ημισφαίριο.
Όπως αναφέρουν οι επιμελητές της έκθεσης «ο θαυμασμός για το σώμα δεν ήταν κάτι το μοναδικό στην αρχαία Ελλάδα, αλλά κανένας άλλος πολιτισμός, δεν του έδωσε τέτοια αξία όσο ο ελληνικός». Εξηγούν ακόμα ότι η ελληνική τέχνη του γυμνού σώματος επικεντρώθηκε στην ανδρική μορφή, επειδή η γυναίκα αυτού του τύπου «δεν ήταν κοινωνικά αποδεκτή, και έτσι οι γλύπτες προσπάθησαν να δείξουν το σώμα της γυναίκα, κυρίως μέσα από πέπλα αναδεικνύοντας με αυτό τον τρόπο τον ερωτισμό».
Οι ειδικοί αναφέρουν ακόμα ότι η εικόνα του γυμνού αθλητή, κομψή και διαχρονική, που συλλαμβάνεται κατά τη στιγμή πριν από την απελευθέρωση του δίσκου, συμβολίζει τη σύνθεση της ισορροπίας και του ρυθμού, τη δύναμη και δράση, ως αιώνιο σύμβολο της ελληνικής τέχνης. Αυτό είναι το γλυπτό του Δισκοβόλου του Μύρωνα, ένα από τα 100 κομμάτια στο κεντρικό τμήμα των εκθεμάτων και της ομορφιάς του σώματος στην αρχαία Ελλάδα, που θα παρουσιαστεί τον ερχόμενο Αύγουστο στο Bendigo Art Gallery.