Η απονομή των βραβείων και οι ειδικές τιμές

 ΑΡΩΜΑ ΕΛΛΑΔΑΣ - Α ΟΛΥΜΠΙΑ

Στον κάλλιστο τόπο της Ολυμπίας, εκεί που με ηρεμία σμίγουν ο Αλφειός και ο Κλαδέος ποταμός, η μήτρα της ιστορίας γέννησε τα πανανθρώπινα ιδανικά της ειρήνης, της ευγενούς άμιλλας. Εδώ που οι αθλητές αγωνίζονταν για έπαθλο ένα στεφάνι αγριελιάς και οι πόλεις -- κράτη πραγματοποιούσαν εκεχειρία πολέμου, από το 776 π.χ. αναδύθηκε ο κόσμος « ... του ωραίου, του μεγάλου, του αληθινού.».

Η απονομή των βραβείων και οι ειδικές τιμές

από Η ΤΕΧΝΗ ΣΤΗΝ ΕΛΛΑΔΑ 

Η απονομή

Οι νικητές των αγώνων, φορώντας μια κόκκινη μάλλινη ταινία στο κεφάλι και κρατώντας ένα κλαδί φοίνικα στο δεξί χέρι, εισέρχονταν στο ναό του Δία. Η μάλλινη ταινία χρησιμοποιούνταν συνήθως για να κοσμήσει ιερά αντικείμενα και το κλαδί φοίνικα ήταν μνεία στο Θησέα, που ίδρυσε τους αγώνες στη Δήλο, στους οποίους οι νικητές στεφανώνονταν μ' ένα κλαδί φοινικιάς. Μέσα στο ναό υπήρχαν στεφάνια από αγριελιά, οι λεγόμενοι κότινοι, τοποθετημένα πάνω σε ένα χρυσελεφάντινο τραπέζι. Ο χάλκινος τρίποδας, πάνω στον οποίο έβαζαν τα στεφάνια σε παλαιότερους χρόνους, φυλασσόταν μέσα στο ναό. Οι νικητές των Ολυμπίων στεφανώνονταν με το πολύτιμο αυτό έπαθλο. Μάλιστα, επικρατούσε η άποψη ότι το στεφάνι προσέδιδε μαγικές ικανότητες στον αθλητή. Ο νικητής γινόταν ο ευνοούμενος των θεών, γιατί είχε κερδίσει με τη βοήθειά τους. Αυτή η τελετή συμβόλιζε τη μυστική επικοινωνία ανάμεσα στη θεότητα και τον άνθρωπο.

Σύμφωνα με την παράδοση, το στεφάνι από αγριελιά πρωτοκαθιερώθηκε ως έπαθλο από τον Ίφιτο, ακολουθώντας ένα χρησμό των Δελφών. Το κλαδί κοβόταν πάντοτε από την ίδια πανάρχαια αγριελιά, την Καλλιστέφανο, που βρισκόταν κοντά στο ναό του Δία. Και οι άλλοι πανελλήνιοι αγώνες ήταν στεφανήτες, στους νικητές δηλαδή δινόταν ως έπαθλο στεφάνι από δάφνη στα Πύθια, από πεύκο στα Ίσθμια και από σέλινο στα Νέμεα.

Ειδικές τιμές

Με την επιστροφή στην πατρίδα τους οι ολυμπιονίκες δέχονταν χρηματικά βραβεία και τιμητικούς τίτλους. Λέγεται ότι μερικές πόλεις έδιναν στους νικητές για έπαθλο πέντε τάλαντα, αλλά το ποσό διέφερε από πόλη σε πόλη.

Οι ολυμπιονίκες ταυτίζονταν με τους ήρωες και τους ημίθεους και δέχονταν πολλές τιμητικές διακρίσεις και προνόμια, τα οποία ποίκιλλαν από περιοχή σε περιοχή. Συνήθως η είσοδός τους στη πόλη ήταν εορταστική και ένδοξη, με το συγκεντρωμένο πλήθος να πετάει λουλούδια και φύλλα δέντρων. Ο ολυμπιονίκης εισερχόταν στην πόλη πάνω σε τέθριππο και σε ορισμένες περιπτώσεις γκρεμιζόταν ένα τμήμα του τείχους για την είσοδό του ως ένδειξη ότι τα τείχη δεν ήταν πια αναγκαία για την υπεράσπισή της, αφού διέθετε τέτοιους ήρωες. H υποδοχή των νικητών ήταν ανάλογη με αυτή που επιφυλασσόταν σε στρατηγούς, οι οποίοι επέστρεφαν νικητές από εκστρατείες. Ο ολυμπιονίκης επισκεπτόταν το ναό του προστάτη θεού της πόλης, θυσίαζε σε αυτόν και του πρόσφερε το στεφάνι του.

Την τελετή ακολουθούσε γιορτή. Οι νικητές είχαν το δικαίωμα να δειπνούν δωρεάν για την υπόλοιπη ζωή τους στο Πρυτανείο. Τους προσφερόταν μια τιμητική θέση στους δημόσιους αγώνες και, μετά τα μέσα του 5ου αι. π.κ.χ., εξαιρούνταν από την πληρωμή φορολογίας. Το όνομά τους χαρασσόταν σε στήλες σε δημόσιους χώρους. Στη Σπάρτη οι ολυμπιονίκες είχαν το δικαίωμα να πολεμούν μαζί με τους βασιλιάδες στον πόλεμο, μια ιδιαίτερα τιμητική διάκριση. Στην Ελληνιστική και Ρωμαϊκή περίοδο, τα προνόμια αυξήθηκαν και οι Ρωμαίοι νικητές στους Ολυμπιακούς Αγώνες μπορούσαν να γίνουν μέλη της Βουλής.

Ο ολυμπιονίκης διατηρούσε τη φήμη του για πάντα. Στον ιερό χώρο της Ολυμπίας οι νικητές έστηναν τ' αγάλματα με τ' όνομά τους, τ' όνομα της οικογένειάς τους και της πόλης τους. Τα επινίκια, σύνθεση διάσημων ποιητών κατά παραγγελία του νικητή, εξασφάλιζαν την αθάνατη φήμη του.