Ο βιοτουρισμός ως τομέας δράσης της Κοινωνικής Οικονομίας-Κοινωνικό Κεφάλαιο και Συνεταιρισμοί...

Ο βιοτουρισμός ως τομέας δράσης της Κοινωνικής Οικονομίας

Ο βιοτουρισμός ως τομέας δράσης της Κοινωνικής Οικονομίας αφορά τη σύνθεση του βιοτουριστικού προϊόντος το οποίο αναλύεται και παρουσιάζεται μέσα από το σύνολο της ζωής και της δράσης, τα φυσικά και πολιτιστικά διαθέσιμα της εκάστοτε περιοχής, τη βιοποικιλότητα, τη γεωμυθολογία, την τοπική αρχιτεκτονική, αγροτική και πολιτιστική κληρονομιά και την τοπική ιστορία. Παράλληλα, μέσα από τη συμμετοχή για την προστασία και ανάδειξη του περιβάλλοντος, από τα παραγωγικά διαθέσιμα της περιοχής και τις αντίστοιχες δραστηριότητες (αγροτικές ασχολίες – παραγωγή/συσκευασία τοπικών προϊόντων), καθώς και από το σύνολο των δραστηριοτήτων στη φύση (ποτάμια, λίμνες, βουνά, θάλασσα) που μπορεί να έχει κάθε επισκέπτης.
Ο βιοτουρισμός ως προϊόν προκύπτει ως έννοια ως προσφερόμενη κοινωνική εμπειρία στον επισκέπτη που συνθέτει το σύνολο της ζωής του τόπου και των δραστηριοτήτων που αναπτύσσονται στο πλαίσιο του φυσικού και κοινωνικού περιβάλλοντος της περιοχής.
Όλες οι μορφές θεματικού τουρισμού ως αλληλοσυμπληρούμενες δράσεις, προσφέρουν μια συνολική κοινωνική εμπειρία, συνθέτουν το βιοτουριστικό προϊόν. Η ολοκληρωμένη, δηλαδή, κοινωνική εμπειρία στην περιοχή, η επαφή με τους ανθρώπους και τις δραστηριότητές τους και η συμμετοχή στα δρώμενα της περιοχής.

Κατ’ αυτήν την έννοια, τα εργαλεία ανάδειξης, προώθησης και προβολής διαφοροποιούνται απ’ το τουριστικό marketing του μαζικού τουρισμού, όπως της ‘‘μονοκαλλιέργειας’’ του ήλιου και της θάλασσας, που συμβαίνει στις ακτές της Μεσογείου και αναδεικνύουν την ποικιλότητα των παραγωγικών, πολιτιστικών και κοινωνικών δράσεων που οφείλουν να συνθέτουν το βιοτουριστικό προϊόν.
Στον τομέα του τουρισμού απαιτείται η αλλαγή από το σημερινό μοντέλο, ώστε να αποτελέσει μοχλό διεξόδου από την κρίση. Διέξοδο από το αρνητικό μοντέλο του μαζικού τουρισμού που δεν σεβάστηκε το φυσικό-πολιτιστικό περιβάλλον, υποβαθμίζοντας ουσιαστικά το ίδιο το τουριστικό προϊόν.
Ο βιοτουρισμός λοιπόν σύμφωνα με όλα τα παραπάνω, είναι στάση ζωής, σεβασμός για το περιβάλλον και προσφέρεται ως ολιστικό προϊόν κοινωνικής εμπειρίας.
Είναι στην ουσία ο πολυθεματικός τουρισμός που συνθέτει τον οικοτουρισμό, αγροτουρισμό, πολιτιστικό, ιστορικό, θρησκευτικό, γαστρονομικό τουρισμό με τη συμμετοχή και την κοινωνική εμπειρία. Παράλληλα, προϋποθέτει την κοινωνική συμμετοχή στις δραστηριότητες των εναλλακτικών μορφών τουρισμού, όπως εξερευνήσεις, κολύμπι, φωτογραφία, ορειβασία, πεζοπορία (trekking), ποδήλατο βουνού (mountain bike), χειμερινό σκι, προσδιορίζει τη διαφοροποίηση του προϊόντος, ενισχύοντας τις δραστηριότητες αυτές με παραγωγικές δράσεις της Κοινωνικής Οικονομίας. Η Κοινωνική Οικονομία επίσης δίνει ένα συμπληρωματικό βασικό συστατικό στο προϊόν επεκτείνοντας το κοινωνικό επιχειρείν και marketing. Κινητοποιεί ανθρώπινους πόρους και κοινωνικό κεφάλαιο της περιοχής, πέρα από τους επαγγελματίες τουρισμού, την ίδια την τοπική κοινωνία που διαμορφώνει δρώμενα, εκδηλώσεις συμμετοχής, εκθέσεις, πανηγύρια κτλ. που προσδίδουν στον τουρισμό ποιότητα χωρίς να αυξάνουν το κόστος του προϊόντος.

Καινοτομία

Καινοτόμα στοιχεία που μπορούν να υιοθετηθούν για την ολοκληρωμένη ανάπτυξη του βιοτουριστικού προϊόντος είναι:

Δημιουργία πρακτορείου πληροφοριών για το συντονισμό των δράσεων των ενδιαφερομένων στον τομέα του βιοτουρισμού.
Δημιουργία ειδικού portal σε συνδυασμό με την ανάπτυξη και καλύτερη αξιοποίηση των σχετιζόμενων ιστοσελίδων των φορέων και επιχειρήσεων της εκάστοτε περιοχής.
Βελτίωση των οδικών δικτύων της περιοχής και κατάλληλη σηματοδότησή τους.
Διοργάνωση επισκέψεων σε εγκαταστάσεις τοπικών βιοτεχνιών και επιχειρήσεων.
Συνεργασία της Τοπικής Αυτοδιοίκησης με τις οργανώσεις της Κοινωνίας Πολιτών και το αρμόδιο Υπουργείο για ανάπτυξη της Κοινωνικά Υποστηριζόμενης Γεωργίας και του Αγροτουρισμού.

Αναγκαία η ποικιλότητα αγροτικών προϊόντων

Η ποικιλότητα των αγροτικών καλλιεργειών και η παραγωγή προϊόντων είναι φανερό ότι δημιουργεί την υλική βάση και τις προϋποθέσεις για μια ολοκληρωμένη εικόνα της αγροτικής ζωής, αλλά και τις συνθήκες να βιώσει κανείς μια ολοκληρωμένη ανάλογη εμπειρία. Στη βάση αυτή χτίζεται το αυθεντικό αγροτουριστικό προϊόν που πρέπει να ληφθεί υπόψη και στο σχεδιασμό του ολοκληρωμένου βιοτουριστικού προϊόντος.
Για να συμπληρωθεί η ποικιλότητα αγροτικών ασχολιών και προϊόντων στις αγροτικές περιοχές της ελληνικής υπαίθρου, χρειάζεται να γίνει στροφή των νέων κυρίως αγροτών του τόπου σε καλλιέργειες των οποίων οι παραγόμενοι καρποί καταναλώνονται εκτός από νωποί και αποξηραμένοι.
Παράλληλα, μπορούν να αξιοποιηθούν ανεκμετάλλευτες γεωργικές εκτάσεις για την παραγωγή αρωματικών και φαρμακευτικών φυτών, που μπορούν να καλλιεργηθούν σε όλες τις ορεινές και ημιορεινές περιοχές, όπως η ρίγανη, ο βασιλικός, ο μάραθος, το φασκόμηλο, το θυμάρι, η λεβάντα, το χαμομήλι και το δίκταμο.
Τα αρωματικά και φαρμακευτικά φυτά χρησιμοποιούνται στη Φαρμακευτική, στην αρωματοθεραπεία, στη γαστρονομία, για την παραγωγή αιθέριων ελαίων, στη βιομηχανία τροφίμων, στη βιομηχανία καλλυντικών, στην αρωματοποιία, στην ποτοποιία, στη ζαχαροπλαστική, ως αφεψήματα για θεραπευτικούς και όχι μόνο σκοπούς, ως μελισσοτροφικά φυτά και τέλος στη διακόσμηση.

Αγροτουρισμός: κοινωνικά αγροκτήματα

Η ελληνική ύπαιθρος έχει όλες τις προϋποθέσεις να αναπτύξει δράσεις αγροτουρισμού, στη λογική των πολλαπλών καλλιεργειών, την επαφή των επισκεπτών με διάφορες καλλιέργειες και την εφαρμογή βιολογικών μεθόδων σε όλα τα στάδια παραγωγής. Με αυτή τη συμπληρωματικότητα θα ενισχυθεί το συνολικό τουριστικό προϊόν που βασίζεται στην πολυθεματικότητα. Η έννοια του αγροτουρισμού είναι συνδεδεμένη με την επαφή των επισκεπτών μιας τουριστικής μονάδας με την παραγωγή του αγροκτήματός της. Μπορεί να περιλαμβάνει μια σειρά από εναλλακτικές δραστηριότητες, όπως:
Α) Συμμετοχή σε αγροτικές δραστηριότητες εντός του κτήματος που περιλαμβάνει η αγροτουριστική μονάδα (μάζεμα φρούτων, τρύγος κ.α.).
Β) Έμπρακτη και όχι θεωρητική εκπαίδευση σε καλλιεργητικά και περιβαλλοντικά θέματα.
Γ) Εφαρμογή συγκεκριμένων μεθόδων αειφορικής διαχείρισης του αγρο-οικοσυστήματος (βιολογική γεωργία , βιοδυναμική καλλιέργεια κ.α.).

To ζητούμενο του βιοτουριστικού προϊόντος είναι οι τουρίστες που επισκέπτονται την περιοχή να βιώσουν έναν πιο φυσικό και φιλόξενο τρόπο ζωής από αυτόν που έχουν συνηθίσει και επομένως να βρουν ένα λιγότερο μολυσμένο περιβάλλον, εξυπηρετικούς επιχειρηματίες και προσωπικό, φιλόξενους ανθρώπους και γενικά μια εναλλακτική συνολική τουριστική προσφορά.
Για να επιτευχθεί αυτό, το κεφάλαιο της περιοχής, το οποίο αποτελούν η ιστορία, ο πολιτισμός, η αγροτική και κοινωνική κληρονομιά και η ποικιλότητα των δραστηριοτήτων πρέπει να υποστηρίζεται ως κοινή και μοναδική αξία και να εκτιμάται ως η ισχυρότερη οικονομική κατευθυντήρια γραμμή, αναδεικνύοντας την αξία του ολιστικού βίου.

Το κοινωνικό κεφάλαιο μιας περιοχής που συνίσταται στη συνεργασία και την υποστήριξη μιας οικονομικής δραστηριότητας, όπως ο τουρισμός, πέραν από τα στενά όρια της αγοράς, από την τοπική κοινωνία συνολικά εξετάζεται εδώ ως ο παράγοντας που συντελεί στη δημιουργία προστιθέμενης αξίας στην περιοχή και η συμμετοχή ανενεργού ανθρώπινου δυναμικού που υποαπασχολείται στην ανάπτυξη και διαμόρφωση του τουριστικού προϊόντος. Στο κοινωνικό κεφάλαιο λαμβάνεται υπόψη η υψηλή αξία της γνήσιας και σωστής φιλοξενίας που χαρακτηρίζει την περιοχή από αρχαιοτάτων χρόνων, καθώς και ο συντονισμός που χρειάζεται για να αξιοποιηθούν στο έπακρο όλοι οι υλικοί και ανθρώπινοι πόροι που διαθέτει η περιοχή κάνοντας τον ίδιο τον τουρίστα κομμάτι του ιδιαίτερου χαρακτήρα του τόπου. Έτσι, στα τουριστικά πακέτα του εναλλακτικού τουρισμού, οι δραστηριότητες εκείνες τις οποίες συναντά κανείς και που αξιοποιούν το πολιτιστικό κεφάλαιο για να επιτύχουν την ενσωμάτωση του τουρίστα, μπορεί να είναι, πέρα από την συμμετοχή του σε απλές επισκέψεις μουσείων και αρχαιολογικών χώρων, συμμετοχή σε παραδοσιακά πανηγύρια της περιοχής, δοκιμή παραδοσιακών συνταγών σε τοπικές ταβέρνες καθώς και οποιαδήποτε άλλη δράση που θα τον κάνει να έρθει σε επαφή με τους ντόπιους και να συναναστραφεί μαζί τους. Η συναναστροφή του τουρίστα με τους ντόπιους, μέσα από την συμμετοχή του στις παραδόσεις τους και την εκπαίδευσή του σε αυτές, θα τον βοηθήσει να τους μάθει καλύτερα και να γίνει έτσι και ο ίδιος ένα κομμάτι του τόπου, βιώνοντας την πραγματική Ελληνική φιλοξενία για την οποία είμαστε σε όλο τον κόσμο γνωστοί.
Ο παράγοντας εκείνος ο οποίος είναι σε θέση να στηρίξει ένα τέτοιο είδος τουρισμού είναι μόνο οι ίδιοι οι κάτοικοι της περιοχής, οργανωμένοι σε ομάδες ή δίκτυα τέτοια που σκοπό έχουν την προώθηση των συλλογικών τους συμφερόντων. Το κοινωνικό κεφάλαιο απαρτίζεται από επικαλυπτόμενα κοινωνικά δίκτυα, τα οποία διαθέτουν κοινές αξίες, εμπιστοσύνη και κοινά κριτήρια αποφάσεων. Σε αυτά τα δίκτυα με υψηλό επίπεδο κοινωνικού κεφαλαίου επικρατεί η αρχή της αμοιβαιότητας που συμβάλλει στην ατομική ευημερία, δεδομένου ότι οι συμμετέχοντες έχουν ευχερέστερη πρόσβαση στην πληροφορία ή άλλους πόρους.

Βασίλης Τακτικός...

 

Οι κοινωνικοί συνεταιρισμοί μπορούν να αναπτύξουν οποιεσδήποτε δραστηριότητες, καλύπτοντας ολόκληρο το φάσμα της παραγωγής, της μεταποίησης αλλά και της εμπορίας αγροτικών προϊόντων, καταναλωτικών προϊόντων, κτηνοτροφικών προϊόντων, προμήθειας και εμπορίας γεωργικών εφοδίων, καθώς και της κατασκευής, προμήθειας και εμπορίας μέσων αγροτικής παραγωγής και παροχής υπηρεσιών κ.ά.
Αναφορικά με την προώθηση προϊόντων και υπηρεσιών των ΚοινΣΕπ και των Αναπτυξιακών Συμπράξεων, ο σχεδιασμός προβλέπει τη δημιουργία ενός θεσμικού εργαλείου τοπικών και περιφερειακών εκθέσεων προϊόντων και υπηρεσιών φορέων κοινωνικής οικονομίας, συνεταιρισμών, πράσινης ανάπτυξης και βιολογικών προϊόντων ώστε να προβάλλονται οι αντίστοιχες πρωτοβουλίες και προϊόντα..
Οι εκθέσεις αυτές θα συνενώνουν δράσεις κοινωνικών συμπράξεων, κοινωνικής εταιρικής ευθύνης, τοπικά προϊόντα ποιότητας, βιολογικά προϊόντα, δράσεις αγροτουρισμού – οικοτουρισμού και θα αναδεικνύουν κοινωφελή προγράμματα και υπηρεσίες στον τομέα της υγείας και της ανθρωπιστικής βοήθειας.
Υπηρεσίες - Υγεία
Στα σημερινά προβλήματα που παρουσιάζει το σύστημα της υγείας στη χώρα μας η λύση μπορεί να δοθεί σίγουρα και μέσω της κοινωνικής οικονομίας. Σε μια εποχή που η φτώχεια και η ανέχεια έχουν έρθει στο προσκήνιο, τα κοινωνικά φαρμακεία και τα κοινωνικά ιατρεία των Δήμων, κινούμενα από μια ισχυρή πρωτοβουλία αλληλεγγύης, περιθάλπουν εκατοντάδες άπορους πολίτες. Μάλιστα, τα κοινωνικά φαρμακεία σε σύμπραξη με αγροτικές ΚοινΣΕπ μπορούν να παρασκευάζουν φυτικά φάρμακα και καλλυντικά από βιολογικές καλλιέργειες και να τα διανέμουν είτε δωρεάν είτε με ένα συμβολικό αντίτιμο.
Στον τομέα της υγείας, δραστηριοποιούνται κοινωνικές επιχειρήσεις και συνεταιρισμοί για τη φροντίδα ηλικιωμένων και ομάδων με ειδικά προβλήματα υγείας. Επίσης, έχουν δημιουργηθεί εταιρείες παροχής υπηρεσιών για προσπελάσιμα συστήματα μεταφορών, όπως εταιρείες ταξί και λεωφορείων, καθώς και τεχνικές εταιρίες με εξειδίκευση στην κατασκευή προσπελάσιμων χώρων (κυρίως για άτομα με ειδικές ανάγκες). Τέλος, δραστηριοποιούνται εταιρείες πληροφορικής - παροχής εξειδικευμένων υπηρεσιών για αναπήρους, ηλικιωμένους, κ.ά.
Αναφορικά με τις κοινωνικές υπηρεσίες στους Δήμους η πρόταση είναι: η δημιουργία Κοινωνικών επιχειρήσεων Κοιν.Σε.Π στους τομείς που ενδιαφέρει τους συνεργαζόμενους Δήμους όπως π.χ για παιδικούς - βρεφονηπιακούς σταθμούς, Κοιν.Σε.Π για αδύναμες κοινωνικές ομάδες, ηλικιωμένους, ΑΜΕΑ, αστέγους κ.α.π. εξασφαλίζοντας μικρότερο ετήσιο κόστος για τους Δήμους και καλύτερες υπηρεσίες, απαλλάσσοντας, σε μεγάλο βαθμό τους Δήμους από τη χαμηλή απόδοση της δημοσιοϋπαλληλικής νοοτροπίας.

Βασ.Τακτικός

 Το Κοινωνικό Κεφάλαιο μπορεί να ορισθεί ως συσσώρευση συλλογικής γνώσης, οργανωτικής κουλτούρας, αλληλεγγύης, κοινής εμπιστοσύνης και δημιουργικής θεσμικής λειτουργίας και αναπτύσσει κοινωνικές δεξιότητες. Τα κοινωνικά δίκτυα και ο εθελοντισμός είναι οι βασικοί συντελεστές για την συγκρότησή του.
Το κοινωνικό κεφάλαιο συμπληρώνει και υποκαθιστά σε μεγάλο βαθμό το οικονομικό κεφάλαιο που είναι απαραίτητο για τις επενδύσεις, δημιουργώντας εμπιστοσύνη στις συναλλαγές και μείωση του κόστους καθώς και πιστοληπτική ικανότητα. Σύμφωνα με αντίστοιχες μελέτες, το κοινωνικό κεφάλαιο είναι έννοια σύμφυτη με την κοινωνική δομή, διευκολύνει την ατομική δράση και νοηματοδοτεί τις συνεργασίες και τις Κοινωνικές Αναπτυξιακές Συμπράξεις.
Η σταδιακή επίγνωση ότι ούτε το κράτος ούτε η αγορά μπορούν να λύσουν, κατ' αποκλειστικότητα, τα οικονομικά και κοινωνικά προβλήματα, έχει φέρει στο προσκήνιο την έννοια του κοινωνικού κεφαλαίου, που γεφυρώνει τη δημόσια με την ιδιωτική σφαίρα.
Ο όρος «κοινωνικό κεφάλαιο» χρησιμοποιείται ολοένα και περισσότερο ως έννοια αλληλένδετη με την κοινωνία πολιτών, αλλά δεν περιορίζεται σε αυτήν, εφόσον περιλαμβάνει τόσο τα τυπικά, όσο και τα άτυπα κοινωνικά δίκτυα και τις κοινές αξίες.
Ο ορισμός του Woolcock (1998) ότι το κοινωνικό κεφάλαιο περιλαμβάνει όλες τις αξίες και τα δίκτυα που διευκολύνουν την ομαδική δράση βασίζεται σε αυτήν ακριβώς την αλληλεπίδραση με την κοινωνία των πολιτών. Στη διεθνή συζήτηση η σύνδεση των μη κυβερνητικών οργανώσεων με την έννοια της «κοινωνίας των πολιτών» γίνεται με αναφορά κυρίως στο Τοκβιλιανό παράδειγμα, σύμφωνα με το οποίο η «κοινωνία των πολιτών» είναι ένας χώρος όπου οι οργανωμένοι πολίτες αξιοποιούν την ελευθερία του συνεταιρίζεσθαι ως θεσμικό αντίβαρο στον κρατικό αυταρχισμό, ως δύναμη εκδημοκρατισμού «από τα κάτω», ως «σχολείο δημοκρατίας», ως μέθοδο παραγωγής «κοινωνικού κεφαλαίου» και ακόμη ως όχημα για κοινωνικές δράσεις που συμβάλλουν στο «κοινό καλό».

 Ο κ.Βασίλης Τακτικός στην Ημερίδα που διοργάνωσε την 7.4.12, το Δίκτυο Σύμπραξης Κοινωνίας Πολιτών στο Συνεδριακό του Π.Μουσείου,στην Α.Ολυμπία.......

 

 

Η ΜΥΣΤΗΡΙΑΚΗ "ΓΛΩΣΣΑ ΤΟΥ ΣΩΜΑΤΟΣ" ΤΩΝ ΑΓΑΛΜΑΤΩΝ Ο ΕΡΜΗΣ ΤΟΥ ΠΡΑΞΙΤΕΛΗ - ΜΟΥΣΕΙΟ ΟΛΥΜΠΙΑΣ

Η ΜΥΣΤΗΡΙΑΚΗ "ΓΛΩΣΣΑ ΤΟΥ ΣΩΜΑΤΟΣ" ΤΩΝ ΑΓΑΛΜΑΤΩΝ

Ο ΕΡΜΗΣ ΤΟΥ ΠΡΑΞΙΤΕΛΗ - ΜΟΥΣΕΙΟ ΟΛΥΜΠΙΑΣ
 παραπομπή ===> ΑΝΑΛΥΣΗ ΤΟΥ ΑΓΑΛΜΑΤΟΣ ΕΡΜΗΣ ΤΟΥ ΠΡΑΞΙΤΕΛΗ

Κατά τον Πορφύριο. " Περί της εξ Αγαλμάτων Φυσιολογίας " 

Φυσιο-λογικός είναι ο σύμφωνος προς την λογική της φύσεως , ο κατά την υγιά φύσιν υπάρχων ,γινόμενος  ή εξελισσόμενος. Είναι ο μετέχων της Φύσεως και της Λογικής.

Τα αγάλματα ,ιδίως αυτά που απεικονίζουν τους Θεούς,εδημιουργούντο από Καλλιτέχνες μυημένους στον συμβολισμό και συνήθως υπό την εποπτεία ιερέως της αντίστοιχης θεότητας .

Αποτυπώνουν μία ξεχασμένη σε μας σήμερα μυστηριακή "γλώσσα του σώματος" η οποία μετέδιδε πληροφορίες κατ΄ευθείαν στο υποσυνείδητο αυτού που εθεάτο το άγαλμα.Τα αγάλματα των Θεών είναι Τύποι,ανώτερα κοσμικά πρότυπα,αλλά και υπόμνηση εκθεωτικού σταδίου για τις εξελιγμένες ψυχές του πλανήτη Γη. Για κάποιον που γνωρίζει την αγαλματική "γραφή" υπάρχει η δυνατότητα να αντλήσει μυστηριακές γνώσεις και πληροφορίες υψίστης σημασίας.

Αυτό ακριβώς σημαίνει και η λέξη άγαλμα . Παν εφ΄ ω τις αγάλλεται (Ησύχιος) .

Δηλαδή ,κάθε τι με το οποίο κανείς αγάλλεται ,γεμίζει από χαρά και θαυμασμό.

Τα αγάλματα συντηρούσαν - και ακόμα συντηρούν- αυτή την μυστηριακή δόνηση στο αντίκρυσμά τους . Αλλά όπως κάθε επικοινωνία ,έτσι και αυτή ,απαιτεί ένα ειδικό συντονισμό μεταξύ πομπού και δέκτου.

Οσοι αποδίδουν τον πρέποντα σεβασμό στους θεούς ,δεν πιστεύουν ότι ο θεός βρίσκεται στο ξύλο ή στον λίθο ή στον χαλκό από τον οποίο κατασκευάζεται το ομοίωμά τους ,ούτε θεωρούν ότι αν ακρωτηριασθεί ένα μέρος του αγάλματος μειώνεται η δύναμις του θεού. Τα ομοιώματα και οι ναοί ιδρύθηκαν από τους προγόνους μας για την διαρκή  υπενθύμιση της υπάρξεως των θεών . 

Για να παρέχουν την δυνατότητα σε όσους φοιτούν εκεί να ανάγονται στην έννοια του θεού με συστηματική εργασία και καθαρό βίο και σε όσους προσέρχονται εκεί,να μπορούν να απευθυνθούν στον θεό με προσευχές και ικεσίες ,ζητώντας από αυτόν ότι έχει ο καθένας ανάγκη. 

Και πραγματικά ,εάν κάποιος φτιάξει την εικόνα ενός φίλου ,δεν πιστεύει βεβαίως ότι ο φίλος του βρίσκεται μέσα στην εικόνα ούτε ότι τα μέλη του σώματός του έχουν εγκλεισθεί μέσα στην ζωγραφιά ,αλλά θεωρεί ότι μέσω της εικόνας δείχνει την τιμή που αποδίδει στον φίλο του. Οσον αφορά δε στις θυσίες που προσφέρονται στους θεούς,αυτές περισσότερο αποτελούν δείγμα της διαθέσεως των θρησκευόντων και εκδήλωση ευγνωμοσύνης προς τους θεούς,παρά απονομή τιμής σε αυτούς. και είναι εύλογο τα αγάλματά τους να έχουν ανθρώπινα σχήματα ,επειδή ο άνθρωπος θεωρείται ότι υπερέχει σε κάλλος όλων των ζώων και αποτελεί εικόνα του θεού. 

Τους θεούς τους "κουβαλάμε" μέσα μας .Είναι οι Ελλόγιμοι που έπλασαν το σώμα μας και μπορούμε εξασκώντας την προσοχή μας , να ανακαλύψουμε τις εκδηλώσεις τους.

Κάθε θεός έχει την ιδιαίτερη ακτίνα περιοχή δράσεώς του μέσα στο σώμα μας.

Οποιος τους αρνείται ,ουσιαστικά αρνείται την ίδια του την ύπαρξη και την παραδίδει βορά στα χέρια ανελέητων τυράννων.

Κανένας θεός δεν θέλει τον άνθρωπο "δούλο" του . Αποτελεί ύβριν να το σκέφτεται και να το λέει κάποιος ,πόσο μάλλον να το υποστηρίξει κιόλας. Εμείς αυτό που οφείλουμε να κάνουμε έναντι των θεών είναι να γρηγορούμε και να εργαζόμαστε με προσήλωση στο ουράνιο πρότυπό τους,μεταλλάσσοντας τις βαρύτερες ενέργειες και εκδηλώσεις μας σε ανώτερες και τελειότερες με απώτερο σκοπό να μετατρέψουμε την σκοτεινή και ερεβώδη ύπαρξή μας σε φωτεινή και ακτινοβολούσα.Τα αρχαία αγάλματα ,ιδίως αυτών των θεών ,υπηρετούσαν αυτόν τον σκοπό. Συντηρούσαν την επαφή με τα ουράνια πρότυπα και βοηθούσαν τους μαθητευόμενους να τα οραματίζονται τέλεια. Κάτι που σήμερα έχει χαθεί και αντί για αρχέτυπα καλούμαστε να μιμηθούμε πλήθος κακεκτύπων.

Η λέξη άγαλμα είναι αρχαιοτάτη. Συναντάται μία φορά στην Ιλιάδα και έξι φορές στην Οδύσσεια.

Στα Ορφικά την συναντάμε μία φορά στον Υμνο της Σελήνης ,

η οποία αποκαλείται από τον Ορφέα " νυκτός  άγαλμα".

Η αρχική της σημασία είναι "κόσμημα στόλισμα,αφιέρωμα στους θεούς".

Στην ραψωδία μ της Οδύσσειας ,η σημασία της σχεδόν ταυτίζεται με ότι σήμερα αντιλαμβανόμαστε με την λέξη αυτή.

Ηελίω Υπερίονι πίονα νηόν τεύξομεν , εν δε κε θείμεν αγάλματα πολλά και εσθλά.

Στον Υπερίωνα Ηλιο πλούσιο ναό θα κτίσουμε και εντός του θα θέσουμε αγάλματα πολλά και ωραία

. Μετά τον Ομηρο η σημασία της λέξεως μετακινήθηκε περισσότερο προς την λατρεία και την σχέση του ανθρώπου με το θείο , με τον κόσμο του Θαυμαστού και του Ωραίου.

Στους αττικούς συγγραφείς  έχει την σημασία του ομοιώματος που προσφέρεται σε κάποιον θεό.

Η ομορφιά (αρχ. ευμορφία) ,που ακτινοβολεί ή προϋποθέτει ένα αληθινό έργο τέχνης ,θεωρείται ότι προέρχεται από τον θείο κόσμο ,από τους ίδιους τους θεούς,για αυτό και τα  αναθήματα σε αυτούς δεν μπορεί να είναι  τίποτε άλλο παρά αγάλματα δηλαδή έργα που γεννώνται

(αρχ. τίκτω - τέκνον - τέχνη ) από ότι ανώτερο και θεϊκό διαθέτει ο άνθρωπος για να αποτελέσει σημείο συνάντησης του θείου και του ανθρώπινου κόσμου.

Το άγαλμα είναι η κίνηση από την πλευρά του ανθρώπου που του δίνει παρρησία ενώπιον του θείου , γι αυτό και ετοποθετείτο σε μέρος ιερό και καθαγιασμένο. στον σηκό του ναού της λατρευομένης όψεως του θείου. Τα αγάλματα είναι ένας σιωπηλός μυστηριακός ύμνος,ο οποίος διατηρεί την σύνδεση μεταξύ ανθρώπινου και θείου κόσμου .

Ο Καβάφης λέει σε ένα ποίημα ...

Γιατί τα σπάσαμε τα αγάλματά των 

Γιατί τους διώξαμε από τους ναούς των 

Διόλου δεν πέθαναν γι αυτό οι Θεοί

Οι αρχαίοι Ελληνες είχαν την συνήθεια να λειαίνουν και να στιλβώνουν τα μαρμάρινα αγάλματα .

Αυτό είχε το πλεονέκτημα να ενισχύει την αντίσταση του αγάλματος στις διαβρωτικές επιδράσεις της βροχής και του αέρα . αλλά απαιτούσε πρόσθετη εργασία και κόπο γι αυτό και εγκαταλείφθηκε αργότερα . Αλλη συνήθεια των αγαλματοποιών ήταν ο χρωματισμός των αγαλμάτων με ειδικά χρώματα αναμεμιγμένα με κερί. Η συνήθεια αυτή διατηρήθηκε από τους σύγχρονους μόνο στα χάλκινα αγάλματα ,τα οποία βάφονται (πατινάρονται) με διαφόρους τρόπους.

Σκοπός του γλύπτη , δεν είναι η απλή αντιγραφή της φυσικής πραγματικότητας ,αλλά η απόδοση της καλλιτεχνικής έννοιας του παριστωμένου.ο καλλιτέχνης επιχειρεί να τονίσει τα ιδιαίτερα γνωρίσματα ,να εξιψώσει και να τα εξιδανικεύσει . Για να πετύχει αυτό το ζητούμενο ,χρησιμοποιεί την ιδιαίτερη ευχέρειά του στην τεχνική κατεργασία των στερεών υλών, αλλά κυρίως την έμπνευση και την αντίληψή του για το Κάλλος.

Στην αρχαιότητα γινόταν διάκριση μεταξύ των όρων άγαλμα , ο οποίος αναφερόταν σε γλυπτά ομοιώματα θεών και θεαινών , και ανδριάς , ο οποίος αναφερόταν σε γλυπτά ανθρώπων ,ανδρών και γυναικών.

Σήμερα η χρήση της λέξεως άγαλμα έχει γενικευθεί αδιακρίτως ,ενώ η λέξη ανδριάς (ανδριάντας) χρησιμοποιείται όπως και τότε για το μνημειώδες έργο ολόσωμης αναπαράστασης κάποιου άνδρα ή γυναίκας. Οταν απεικονίζεται μόνον η κεφαλή ή μέρος του στήθους ονομάζεται προτομή.

Αναρτήθηκε από inioxos iolkos στις Τρίτη, Ιανουαρίου 17, 2012

Ο Ερμής του Πραξιτέλη. (Αρχαιολογικό Μουσείο Ολυμπίας)

Το άγαλμα – σύμπλεγμα χρονολογείται από το 343 π.Χ. και είναι κατασκευασμένο από μάρμαρο της Πάρου.
Είναι το μόνο αυθεντικό έργο του Πραξιτέλη που έχει διασωθεί. Βρέθηκε στην Ολυμπία, απείραχτο στο βάθρο του, αρκετά μέτρα κάτω από την γη και έχει ύψος 2.10 μ. Ήταν αφιερωμένο από τους Ηλείους και Αρκάδες στο ιερό Άλτις, για να εορτάσουν την συνθήκη ειρήνης. Αργότερα είχε τοποθετηθεί στον ναό της Ήρας, όπου και βρέθηκε το 1877.
Το έργο, " διαμάντι της Ολυμπίας", παριστάνει τον Ερμή, τον αγγελιοφόρο των Θεών, με τον μικρό Διόνυσο να προσπαθεί να πάρει κάτι από το χέρι του.
Η ιστορία έχει ως εξής: η Σεμέλη, μητέρα του Διόνυσου, πέθανε από τον τρόμο της, όταν ο Δίας της παρουσιάστηκε με τους κεραυνούς και όλη του την λάμψη, μπροστά της. Ήταν όμως έγκυος και ο Δίας παίρνοντας το βρέφος, το έστειλε στις νύμφες της Κρήτης, με τον Ερμή. Όταν το μωρό άρχισε να κλαίει, ο Ερμής για να το καθησυχάσει, του έδειξε κάποιο γυαλιστερό αντικείμενο.

Αυτήν την σκηνή απεικονίζει το έργο, το οποίο παρουσιάζει τον Ερμή νωθρό, αλλά αρρενωπό, να ακουμπάει στον κορμό ενός δένδρου. Στα χείλια του, τα οποία αφήνουν μία ελαφρά σκιά, διακρίνεται η αρχή ενός χαμόγελου. Η λεπτότητα του στόματος έρχεται σε αντίθεση με την δυνατή του μύτη. Τα μαλλιά του Ερμή είναι άτακτα και κάνουν να φαίνεται το δέρμα του πιο απαλό και πιο λείο. Η απαράμιλλη τέχνη του Πραξιτέλη, στο να αφαιρεί την σκληράδα από το μάρμαρο, κάνοντας το, το ίδιο με την όψη της σάρκας, οφείλεται στην μεγάλη δεξιοτεχνία του, στην χρήση φωτός και σκιάς. Ο Πραξιτέλης για να δώσει ζωντάνια στο άγαλμα, σκοπίμως δεν κρατάει τις αναλογίες. Εάν κανείς το παρατηρήσει από τ' αριστερά, φαίνεται λυπημένο, από τα δεξιά φαίνεται γελαστό, όταν δε το κοιτάξεις από μπροστά, ήρεμο.

Έκθεση για την ομορφιά του σώματος στην αρχαία Ελλάδα 

Φωτογραφία αρχείου , Τρίτη 21 Ιανουαρίου 2004 . ΑΠΕ - ΜΠΕ /ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΠΑΝΑΓΟΣ

Τρίτη, 27 Αυγούστου, 2013/09:40 / ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ

 

Μια σπάνια έκθεση με θέμα την ομορφιά του αρχαίου ελληνικού σώματος θα παρουσιαστεί του χρόνου στο Bendigo Art Gallery. Όπως ανακοίνωσε ο πολιτειακός πρωθυπουργός της Βικτώριας, Ντένις Νάπθαϊν, πρόκειται για μια εντυπωσιακή συλλογή του Βρετανικού Μουσείου που θα εκτεθεί για πρώτη φορά στο νότιο ημισφαίριο.
Όπως αναφέρουν οι επιμελητές της έκθεσης «ο θαυμασμός για το σώμα δεν ήταν κάτι το μοναδικό στην αρχαία Ελλάδα, αλλά κανένας άλλος πολιτισμός, δεν του έδωσε τέτοια αξία όσο ο ελληνικός». Εξηγούν ακόμα ότι η ελληνική τέχνη του γυμνού σώματος επικεντρώθηκε στην ανδρική μορφή, επειδή η γυναίκα αυτού του τύπου «δεν ήταν κοινωνικά αποδεκτή, και έτσι οι γλύπτες προσπάθησαν να δείξουν το σώμα της γυναίκα, κυρίως μέσα από πέπλα αναδεικνύοντας με αυτό τον τρόπο τον ερωτισμό».
Οι ειδικοί αναφέρουν ακόμα ότι η εικόνα του γυμνού αθλητή, κομψή και διαχρονική, που συλλαμβάνεται κατά τη στιγμή πριν από την απελευθέρωση του δίσκου, συμβολίζει τη σύνθεση της ισορροπίας και του ρυθμού, τη δύναμη και δράση, ως αιώνιο σύμβολο της ελληνικής τέχνης. Αυτό είναι το γλυπτό του Δισκοβόλου του Μύρωνα, ένα από τα 100 κομμάτια στο κεντρικό τμήμα των εκθεμάτων και της ομορφιάς του σώματος στην αρχαία Ελλάδα, που θα παρουσιαστεί τον ερχόμενο Αύγουστο στο Bendigo Art Gallery.

 

Μουσείο Ιστορίας των Ολυμπιακών Αγώνων της Αρχαιότητας

Μουσείο Ιστορίας των Ολυμπιακών Αγώνων της Αρχαιότητας.

Το Μουσείο της Ιστορίας των Ολυμπιακών Αγώνων της Αρχαιότητας φιλοξενεί 463 αρχαία έργα, που προέρχονται από το Ιερό του Διός της Ολυμπίας, αλλά και από άλλα Μουσεία της ελληνικής επικράτειας. Τα εκθέματα καλύπτουν μεγάλο χρονολογικό φάσμα, από τη δεύτερη χιλιετία π.Χ. έως και τον 5ο αιώνα μ.Χ. Τα αρχαία έχουν εκτεθεί κατά θεματικές ενότητες και μέσα από αυτά παρουσιάζεται η υπερχιλιετής ιστορία των Ολυμπιακών αγώνων, του μακροβιότερου θεσμού της αρχαιότητας. Εκτός από τα αρχαία έργα τέχνης, ο επισκέπτης έχει τη δυνατότητα λεπτομερειακής πληροφόρησης μέσα από το πλούσιο εποπτικό υλικό.

Το κτιριακό συγκρότημα του Μουσείου αποτελείται από τους εκθεσιακούς χώρους του ισογείου και το υπόγειο, όπου λειτουργούν πολυμέσα για πληρέστερη παρουσίαση των Αγώνων, καθώς και εκπαιδευτικά προγράμματα. Ο εκθεσιακός χώρος αποτελείται από τη μεγάλη κεντρική αίθουσα, τον προθάλαμο και έντεκα μικρές αίθουσες.

Τα σημαντικότερα από τα εκθέματα που φιλοξενούνται στο Μουσείο είναι τα χρυσά δακτυλίδια-σφραγίδες με τις πρώτες απεικονίσεις αγωνισμάτων, αντιπροσωπευτικά δείγματα της μινωικής και μυκηναϊκής τέχνης, τα χάλκινα και πήλινα γεωμετρικά ειδώλια πολεμιστών και αρμάτων που προέρχονται από την Ολυμπία κι αποτελούν τις πρώτες παραστάσεις των ιστορικών χρόνων που παραπέμπουν σε αρματοδρομίες, διάφορα αντικείμενα που χρησιμοποιούσαν οι αθλητές, όπως δίσκοι, αλτήρες, αρύβαλλοι κ.ά., καθώς και τα εκθέματα που απαρτίζουν την ενότητα των Ολυμπιακών αγωνισμάτων. Μεταξύ αυτών ιδιαίτερα σημαντικές είναι οι ενεπίγραφες βάσεις από αγάλματα αθλητών που κοσμούσαν στην αρχαιότητα την Άλτη, οι λίθινες και χάλκινες επιγραφές, που αποτελούν ανεξάντλητη πηγή πληροφοριών, τα χάλκινα ειδώλια αθλητών, αλλά και πολλά αγγεία με παραστάσεις αθλητών 

Σκοπός της έκθεσης δεν είναι απλά η παροχή πληροφοριών για τους αγώνες στην αρχαιότητα, αλλά και η μύηση του επισκέπτη στο θεσμό των Ολυμπιακών Αγώνων. Το Μουσείο εποπτεύεται από την οικεία Ζ΄ Εφορεία Προϊστορικών και Κλασικών Αρχαιοτήτων.

Ιστορικό

Η ανέγερση του Μουσείου των Ολυμπιακών Αγώνων της Αρχαιότητας, το οποίο, πριν ανοίξει τις πύλες του με αυτό τον τίτλο, ήταν γνωστό ως Παλαιό Μουσείο ή Σύγγρειον, ολοκληρώθηκε στα 1888 και ήταν το πρώτο επαρχιακό Μουσείο που κτίστηκε στην Ελλάδα, με δωρεά του εθνικού ευεργέτη Ανδρέα Συγγρού. Τα πολυάριθμα ευρήματα από το ιερό της Ολυμπίας ήταν ο λόγος ανέγερσής του. Τα αρχιτεκτονικά σχέδια του νεοκλασικού οικοδομήματος έκαναν οι Γερμανοί αρχιτέκτονες F. Adler και Wilhelm Dörpfeld, οι οποίοι άλλωστε είχαν συνδέσει το όνομά τους με τις ανασκαφές της Ολυμπίας, που είχαν ήδη αρχίσει από το 1875.
Στην κεντρική αίθουσα του Μουσείου φιλοξενήθηκαν τα γλυπτά από το ανατολικό και δυτικό αέτωμα του ναού του Διός, καθώς και οι μετόπες, ενώ στο βάθος της αίθουσας δέσποζε το άγαλμα της Νίκης του Παιωνίου. Στην πίσω από την κεντρική αίθουσα (σημερινή 7) βρισκόταν το άλλο γνωστό άγαλμα της Ολυμπίας, ο Ερμής του Πραξιτέλους. Οι υπόλοιπες αίθουσες φιλοξενούσαν μερικά από τα ευρήματα του Ιερού, όπως χάλκινα αντικείμενα, γλυπτά, κ.ά. 

Το κτίριο του Παλαιού Μουσείου υπέστη μεγάλες ζημιές από τους σεισμούς που έπληξαν την περιοχή στα 1954. Στο μεταξύ, οι συνεχιζόμενες ανασκαφές του Γερμανικού Αρχαιολογικού Ινστιτούτου στην Άλτη, έφερναν στο φως συνεχώς νέα σημαντικά ευρήματα, τα οποία δεν υπήρχε χώρος να στεγαστούν. Τότε κρίθηκε απαραίτητη η ανέγερση ενός νέου Μουσείου στην Ολυμπία. Mετά την κατασκευή του Νέου Αρχαιολογικού Μουσείου, το Παλαιό Μουσείο ήταν κλειστό για χρόνια. Εδώ βρίσκονταν μόνο εκμαγεία των γλυπτών των αετωμάτων, η Νίκη του Παιωνίου (μέχρι την έκθεσή της το 1994 στο Νέο Αρχαιολογικό Μουσείο), και ο κολοσσιαίος κορμός του Αυγούστου, που σήμερα εκτίθεται στο περιστύλιο του Αρχαιολογικού Μουσείου. Οι υπόλοιποι χώροι του Παλαιού Μουσείου ήταν αποθηκευτικοί και εργαστήρια συντήρησης.
Η αναπαλαίωση και επισκευή του κτιρίου είχε δρομολογηθεί ήδη από τη δεκαετία του 1980. Όμως μόλις το 1999, με αφορμή τους Ολυμπιακούς Αγώνες της Αθήνας το 2004, άρχισαν οι εργασίες αυτές, ύστερα από σύνταξη των σχετικών μελετών. Οι εργασίες επισκευής ολοκληρώθηκαν το 2003 και στη συνέχεια έγιναν οι εργασίες της έκθεσης για την Ιστορία των Ολυμπιακών Αγώνων της Αρχαιότητας. Για το σκοπό αυτό εργάστηκαν ομάδες διαφόρων ειδικοτήτων του Υπουργείου Πολιτισμού, για να ολοκληρωθεί το έργο εγκαίρως. Τα εγκαίνια της έκθεσης έγιναν στις 24/3/2004.

Η έκθεση αναπτύσσεται σε θεματικές ενότητες, παρουσιάζοντας την ιστορία των αγώνων από τα προϊστορικά χρόνια, μέχρι το τέλος της αρχαιότητας. Στη μεγάλη κεντρική αίθουσα παρουσιάζεται η ενότητα των Ολυμπιακών αγωνισμάτων, ενώ οι δύο τελευταίες αίθουσες φιλοξενούν ευρήματα από άλλα μεγάλα ιερά της αρχαιότητας (Δελφοί, Νεμέα, Αθήνα), εφόσον σε αυτές γίνεται σύντομη παρουσίαση των άλλων πανελληνίων αγώνων, των Πυθίων, Νέμεων, Ισθμίων και Παναθηναίων. 

Στο υπόγειο του Μουσείου έχουν τοποθετηθεί πολυμέσα για την πληροφόρηση των επισκεπτών μέσω ηλεκτρονικών συστημάτων, ενώ σε ειδικά διαμορφωμένο χώρο εφαρμόζονται τα εκπαιδευτικά προγράμματα με θέμα τους Ολυμπιακούς Αγώνες.

Μόνιμες εκθέσεις

Έκθεση της Ιστορίας των Ολυμπιακών Αγώνων της Αρχαιότητας

Μέσα από 463 αρχαία αντικείμενα, που εκτίθενται στο Μουσείο, παρουσιάζεται η ιστορία των Ολυμπιακών Αγώνων της αρχαιότητας. Αναφορά γίνεται στη γέννηση του αθλητισμού στον ελλαδικό χώρο, καθώς και στους άλλους πανελληνίους αγώνες και τα Παναθήναια. Τα εκθέματα χρονολογούνται από τη 2η χιλιετία π.Χ. έως και τον 5ο αιώνα μ.Χ. και παρατίθενται κατά θεματικές ενότητες. Ιδιαίτερη θέση κατέχουν τα γεωμετρικά ειδώλια, οι επιγραφές, τα γλυπτά, η κεραμική με παραστάσεις αγωνισμάτων, ο λίθος του Βίβωνα και η βάση του Πολυδάμαντα, έργο του μεγάλου γλύπτη Λύσιππου, ο αλτήρας του Ακματίδη κ.ά. 

Η έκθεση απαρτίζεται από 14 θεματικές ενότητες, αρχίζοντας από την εμφάνιση του αθλητισμού στην Ελλάδα που παρουσιάζεται μέσα από μικροευρήματα και κεραμική μινωικών και μυκηναϊκών χρόνων. Στη συνέχεια γίνεται αναφορά σε έναν από τους μυθικούς ιδρυτές των Ολυμπιακών αγώνων, τον Ηρακλή, με εκθέματα που αφορούν στον ήρωα. Η παρουσίαση του Ιερού του Διός της Ολυμπίας κατά τους πρώτους ιστορικούς αιώνες, όταν καθιερώθηκαν οι αγώνες ως πανελλήνιοι, γίνεται με τα πρώτα ειδώλια ηνιόχων της περιόδου, που παραπέμπουν σε αγώνες αρματοδρομίας, καθώς και με λέβητες-τρίποδες, τα πρώτα βαρύτιμα αφιερώματα στο Δία. 

Η οργάνωση των αγώνων παρουσιάζεται μέσα από λίθινες και χάλκινες επιγραφές της Ολυμπίας, που δίνουν πολύτιμες μαρτυρίες για τους υπεύθυνους της οργάνωσής τους. Αλτήρες, στλεγγίδες, κεραμική, ανάγλυφα με παραστάσεις αθλητών συνθέτουν την ενότητα προετοιμασίας των αθλητών. Στην ενότητα «Γυναίκες και άθληση» παρουσιάζεται η βάση από το ανάθημα της Κυνίσκας, της πρώτης γυναίκας που στέφθηκε ολυμπιονίκης για νίκη σε αρματοδρομία ως ιδιοκτήτρια αλόγων, ενώ η βάση του Δαμάγητου και του Δωριέα, γιων του μεγάλου Ολυμπιονίκη Διαγόρα, παραπέμπουν στο γνωστό επεισόδιο της Καλλιπάτειρας. 

Τα Ολυμπιακά αγωνίσματα παρουσιάζονται μέσα από μικρά αντικείμενα ή μεγάλα έργα πλαστικής που έχουν σχέση με αυτά, όπως ειδώλια ιππέων, αρμάτων, κεραμική με παραστάσεις αγωνισμάτων, δίσκοι, αλτήρες, ακόντια, ειδώλια παλαιστών και πυγμάχων, κεραμική με ανάλογες παραστάσεις, ενώ οι ενεπίγραφες βάσεις αγαλμάτων, μας θυμίζουν ονόματα και κατορθώματα Ολυμπιονικών.

Παραστάσεις Νίκης απαρτίζουν την ενότητα για την Ολυμπιακή νίκη, λέβητες, τρίποδες και χάλκινοι αναθηματικοί κότινοι αφορούν στα αναθήματα και τα έπαθλα.   

Γλυπτά ρωμαίων αυτοκρατόρων και νομίσματα μας πληροφορούν για το τέλος των Αγώνων, ενώ οι υπόλοιποι Πανελλήνιοι Αγώνες και τα Παναθήναια παρουσιάζονται με ειδώλια, κεραμική και ανάγλυφα.   

Ψηφιακή Έκθεση της Ιστορίας των Αρχαίων Ολυμπιακών Αγώνων  

Αφιερωμένη στην Ιστορία των Ολυμπιακών Αγώνων της αρχαιότητας και οργανικά ενταγμένη στο ομώνυμο Μουσείο της Ολυμπίας, η Ψηφιακή Έκθεση συνιστά ένα πρωτότυπο για τα ελληνικά δεδομένα εργαστήρι μάθησης, μια εγκατάσταση που μετατρέπει το σύνηθες περιβάλλον ενός αρχαιολογικού μουσείου σε χώρο στον οποίο διαλέγεται επιτυχώς το παλαιό με το νέο.
Για την επίτευξη των υψηλών στόχων (πληροφόρηση-μάθηση-ψυχαγωγία) της Ψηφιακής Έκθεσης και ευρύτερα του Μουσείου, παρήχθη ποικίλο ψηφιακό περιεχόμενο, όπως κείμενα, εικόνες, σχέδια, χάρτες, βίντεο, τρισδιάστατες απεικονίσεις και αναπαραστάσεις με θέματα από τους αρχαίους αθλητικούς και καλλιτεχνικούς αγώνες που διεξάγονταν στα μεγάλα πανελλήνια ιερά. Το υλικό αυτό, κατανέμεται σε 14 υπολογιστικά συστήματα, τα οποία αξιοποιούν ποικίλες τεχνολογίες και ως σύνολο απαρτίζουν την Ψηφιακή Έκθεση. 

Η φυσική κατανομή των συστημάτων ακολουθεί τη διαδρομή των επισκεπτών, καθώς αυτοί κινούνται τόσο στην αρχαιολογική έκθεση του ισογείου όσο και στο ειδικά διαμορφωμένο υπόγειο. Το κοινό λαμβάνει την επιστημονικά ελεγμένη και έγκυρη ιστορική πληροφορία που παρέχουν τα συστήματα, μέσω πολυμεσικών και διαδραστικών εφαρμογών, διαλέγοντας μια από τις τέσσερις γλώσσες: ελληνικά, αγγλικά, γαλλικά και γερμανικά.

Η Ψηφιακή Έκθεση πρωτοπορεί χάρη στο πλούσιο και πολύτιμο απόθεμα πληροφορίας που διαχέει στους επισκέπτες μέσω του δομημένου ενσύρματου και ασύρματου δικτύου της, των ποικίλων και μοναδικών συστημάτων και του λογισμικού αιχμής που διαθέτει.

Το Μουσείο της Ιστορίας των Ολυμπιακών Αγώνων της Αρχαιότητας χαρακτηρίζεται από την υψηλή αισθητική που αποπνέει και την οποία δημιουργούν με ίσους όρους το αρχιτεκτονικό κέλυφος, το αρχαιολογικό υλικό, η μουσειολογική και μουσειογραφική προσέγγιση αλλά και τα ίδια τα συστήματα πληροφορικής. Είναι γεγονός ότι μέσα στο όμορφο κτίριο, τα ψηφιακά συστήματα έχουν αναχθεί σε εκθέματα, επειδή ενσωματώθηκαν αρμονικά και με καλλιτεχνική διάθεση, ενισχύοντας κι όχι αλλοιώνοντας τον ευαίσθητο χαρακτήρα του. Οι επισκέπτες του γίνονται μάρτυρες μιας πολύ πετυχημένης και θεμιτής αντίφασης: ένα από τα παλαιότερα μουσεία της Ελλάδας, με την τεχνολογία αιχμής που διαθέτει, δημιουργεί την εντύπωση του πλέον σύγχρονου της χώρας. 

Από το Νοέμβριο του 2008, οπότε εγκαινιάστηκε η Ψηφιακή Έκθεση, οι εκατοντάδες επισκέπτες και ιδιαίτερα οι μαθητές που χρησιμοποίησαν τα συστήματά της, εξέφρασαν την ικανοποίησή τους για τη μοναδική εμπειρία και τις πολύτιμες γνώσεις που αποκόμισαν. Ειδικότερα, οι εκπαιδευτικοί χαρακτήρισαν την έκθεση ως άριστο εκπαιδευτικό εργαλείο.
Από ΣΕΛΙΔΕΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ ΚΑΙ ΕΠΙΣΤΗΜΗΣ

στον Επικούριο Απόλλωνα.

Στο γυμνό, βραχώδες τοπίο των Βασσών βρίσκεται ένας από τους σημαντικότερους και επιβλητικότερους ναούς της αρχαιότητας, αφιερωμένος στον Επικούριο Απόλλωνα. Χαρακτηρίζεται από πλήθος πρωτοτυπιών τόσο στην εξωτερική όσο και στην εσωτερική του διαρρύθμιση, που τον καθιστούν μοναδικό μνημείο στην ιστορία της αρχαίας ελληνικής αρχιτεκτονικής. Ο Παυσανίας, μάλιστα, τον θεωρεί το δεύτερο μετά της Τεγέας πελοποννησιακό ναό σε κάλλος και αρμονία (8.41.. Η ανέγερσή του τοποθετείται στο 420-400 π.Χ. και αρχιτέκτονάς του θεωρείται ο Ικτίνος, που σε αυτό το δημιούργημά του κατόρθωσε να συνδυάσει πολλά αρχαϊκά χαρακτηριστικά, που επέβαλλε η συντηρητική θρησκευτική παράδοση των Αρκάδων, με τα νέα γνωρίσματα της κλασικής εποχής. Ο ναός που βλέπει σήμερα ο επισκέπτης δεν είναι ο αρχαιότερος που κτίσθηκε στο χώρο. Ο πρώτος ναός του Απόλλωνα οικοδομήθηκε γύρω στα τέλη του 7ου αι. π.Χ., πιθανότατα στην ίδια θέση. Ακολούθησαν μία ή δύο οικοδομικές φάσεις του, γύρω στο 600 και γύρω στο 500 π.Χ., αντίστοιχα, από τις οποίες σώζονται πολυάριθμα αρχιτεκτονικά μέλη, όπως το κεντρικό δισκοειδές πήλινο ακρωτήριο με την πλούσια πολύχρωμη γραπτή διακόσμηση, κεραμίδια και πήλινα ακροκέραμα.

Ο κλασικός ναός έχει θεμελιωθεί πάνω στο φυσικό βράχο, σε ειδικά διαμορφωμένο πλάτωμα. Δεν έχει το συνήθη προσανατολισμό Α-Δ, αλλά Β-Ν, ίσως για λατρευτικούς λόγους, που συνδέονται με την αρκαδική θρησκευτική παράδοση, δεδομένου ότι και άλλοι ναοί στην περιοχή παρουσιάζουν τον ίδιο προσανατολισμό. Για την κατασκευή του έχει χρησιμοποιηθεί ανοιχτόχρωμος τοπικός ασβεστόλιθος, ενώ ορισμένα μέρη της οροφής, τα κιονόκρανα του σηκού και ο γλυπτός διάκοσμος είναι από μάρμαρο. Ο ναός είναι ο μοναδικός που συνδυάζει στοιχεία των τριών αρχιτεκτονικών ρυθμών της αρχαιότητας. Είναι δωρικός, περίπτερος, δίστυλος εν παραστάσι, με πρόναο, σηκό, άδυτο και οπισθόδομο. Έχει 6 κίονες στις στενές και 15 στις μακρές πλευρές, αντί της καθιερωμένης για την εποχή αναλογίας 6 x 13. Έτσι, η μορφή του είναι περισσότερο επιμήκης, όπως στους αρχαϊκούς ναούς. Στο εσωτερικό του σηκού, κατά μήκος των μακρών πλευρών υπάρχουν από πέντε ιωνικοί ημικίονες, που αποτελούν απόληξη κάθετων στον τοίχο τοιχαρίων, τα οποία διαμορφώνουν κόγχες. Το τελευταίο ζεύγος των ημικιόνων τέμνουν διαγώνια τον τοίχο του σηκού και όχι κάθετα όπως οι υπόλοιποι. Ανάμεσα σε αυτούς υπήρχε ένας κίονας, που έφερε το αρχαιότερο γνωστό ως σήμερα στην αρχαία ελληνική αρχιτεκτονική κορινθιακό κιονόκρανο, το οποίο γνωρίζουμε από τα σχέδια των πρώτων περιηγητών (θραύσματά του φυλάσσονται στο Εθνικό Αρχαιολογικό Μουσείο). Κατά μία άποψη ο κίονας αυτός αποτελούσε ανεικονική παράσταση θεότητας, ακολουθώντας τις βαθιές λατρευτικές παραδόσεις της Αρκαδίας, ενώ σύμφωνα με ορισμένους μελετητές, κορινθιακοί ήταν και οι δύο διαγώνιοι ημικίονες εκατέρωθεν του κεντρικού κορινθιακού. Στο άδυτο, που βρισκόταν πίσω από τον κίονα αυτό, πιθανότατα φυλασσόταν το λατρευτικό άγαλμα του θεού. Στον ανατολικό του τοίχο υπάρχει θύρα, που οδηγούσε στο εξωτερικό πτερό, για την ύπαρξη της οποίας έχουν διατυπωθεί διάφορες ερμηνείες. Η στέγη του ναού ήταν δίρριχτη και η κεράμωση μαρμάρινη, κορινθιακού τύπου.

Το ναό περιέτρεχε εξωτερικά δωρική ζωφόρος με ακόσμητες μετόπες και τρίγλυφα, ενώ ανάγλυφη διακόσμηση έφεραν μόνο οι εσωτερικές μετόπες των στενών πλευρών. Οι έξι μετόπες του πρόναου απεικόνιζαν την επιστροφή του Απόλλωνα στον Όλυμπο από τις Υπερβόρειες χώρες, και του οπισθόδομου την αρπαγή των θυγατέρων του Μεσσήνιου βασιλιά Λεύκιππου από τους Διόσκουρους. Τα αετώματα δεν είναι βέβαιο ότι έφεραν γλυπτό διάκοσμο. Το βασικότερο διακοσμητικό στοιχείο του ναού ήταν η μαρμάρινη ιωνική ζωφόρος, που υπήρχε πάνω από τους ιωνικούς ημικίονες μέσα στο σηκό. Είχε συνολικό μήκος 31 μ. και αποτελείτο από 23 μαρμάρινες πλάκες. Στις 12 απεικονίζεται η Αμαζονομαχία και στις υπόλοιπες 11 η Κενταυρομαχία. Κατά την ανασκαφή του 1812 οι πλάκες βρέθηκαν σκεπασμένες με αρχιτεκτονικά μέλη στο σηκό και το 1815 μεταφέρθηκαν στο Βρετανικό Μουσείο, όπου και εκτίθενται σήμερα. Γλύπτης της ζωφόρου ίσως ήταν ο Παιώνιος, που φιλοτέχνησε στην Ολυμπία το περίφημο άγαλμα της Νίκης.

Ο ναός εξακολούθησε να χρησιμοποιείται στα ελληνιστικά και ρωμαϊκά χρόνια, οπότε γίνονταν επιδιορθώσεις στην κεράμωσή του. Η πρώτη σημαντική καταστροφή του σημειώθηκε όταν έπεσε η στέγη του, λόγω της φυσικής φθοράς των ξύλινων δοκών που τη συγκρατούσαν, ενώ σοβαρές ζημιές υπέστη και από την ανθρώπινη επέμβαση, που έγινε για την απόσπαση του μετάλλου των συνδέσμων. Ο ναός ταυτίσθηκε επιτυχώς το 1765 από το Γάλλο αρχιτέκτονα J. Bocher και η πρώτη συστηματική ανασκαφή του έγινε το 1812 από ομάδα αρχαιόφιλων επιστημόνων. Ανασκαφές και αναστηλωτικές επεμβάσεις ξεκίνησαν το 1902 από την Αρχαιολογική Εταιρεία, ενώ το 1975 συστάθηκε η Επιτροπή Συντηρήσεως του Ναού του Επικουρίου Απόλλωνος, που ανέλαβε τον προγραμματισμό και τη σύνταξη των σχετικών μελετών για τα έργα συντήρησης και αναστήλωσης. Το 1982 έγινε ανασύσταση της επιτροπής και το Υπουργείο Πολιτισμού ανέλαβε συστηματικά το εξαιρετικά δύσκολο έργο αποκατάστασης του μνημείου. Από το 1987 ο ναός προστατεύεται από τις αντίξοες καιρικές συνθήκες με ειδικό στέγαστρο, που θα απομακρυνθεί μετά την ολοκλήρωση των απαραίτητων εργασιών.

Συντάκτης
Ολυμπία Βικάτου, αρχαιολόγος

 

 

 

 

Ναός Επικούριου Απόλλωνα-------- Ο ναός του Επικούριου Απόλλωνα στις Βάσσες της Φιγάλειας είναι ένας από τους σπουδαιότερους και επιβλητικότερους της αρχαιότητας. Αφιερώθηκε από τους Φιγαλείς στον Απόλλωνα διότι τους βοήθησε να ξεπεράσουν μια επιδημία πανώλης. Ο ναός υψώνεται επιβλητικά στα 1.130 μέτρα, στο κέντρο της Πελοποννήσου, πάνω στα βουνά μεταξύ Ηλείας, Αρκαδίας και Μεσσηνίας και βρίσκεται 14 χλμ. νότια της Ανδρίτσαινας και 11 χλμ. βορειοανατολικά των Περιβολίων. Ο ναός ανεγέρθηκε το δεύτερο μισό του 5ου αιώνα π.Χ. (420-410 π.Χ;) και αποδίδεται στον Ικτίνο, τον αρχιτέκτονα του Παρθενώνα. Το μνημείο αυτό με την πανανθρώπινη σημασία και συνάμα ένα από τα καλύτερα σωζόμενα της κλασικής αρχαιότητας ήταν το πρώτο στην Ελλάδα που περιλήφθηκε στα Μνημεία Παγκόσμιας Κληρονομιάς της UNESCO το 1986. Τμήμα της ζωφόρου του ναού αποσπάστηκε το 1814 και εκτίθεται στο Βρετανικό Μουσείο στο Λονδίνο.

Αφιέρωμα στην διαχρονική προσπάθεια της Πολιτιστικής Λέσχης Τραπεζικών Ν Ηλείας και της Ένωσης Ενεργών Πολιτών Πύργου.

Πάγια πρόταση...η οδική ενοποίηση των Αρχαιολογικών χώρων ..Αθήνα - Δελφοί - Α.Ολυμπία - Επικούρειος Απόλλωνας - Μυκήνες.............. 

 Επιστρέψτε τη Ζωφόρο του Ναού του Επικούρειου Απόλλωνα στην Ηλεία

  ΝΑΟΣ ΕΠΙΚΟΥΡΙΟΥ ΑΠΟΛΛΩΝΑ

Αυτό το ορυκτό αλλού όρθιο
και αλλού πεσμένο..

...σε ποια τάξη ανήκει;

Σε ποια αταξία;

Σε καμία γλώσσα δεν υπάρχει ονομα
που να το ορίζει.

Δεν έχει ούτε ιστορία.
Δεν είναι πουθενα.

Είναι άχρονο.

Ακόμα και τώρα, εδώ, κάτω από τον
μενεξεδένιο ουρανό...

... που προσπαθεί να μας πείσει ότι
είναι μεσογειακός.

Όμως, μάταια ψαχνω.
Απομακρύνομαι. Πλησιάζω.

Αλλάζοντας προοπτική, ξεσκεπάζω
το πρόσωπο του χαμένου Θεού...

...που κάποτε στ' όνομα Του.
κτίστηκε αυτό το κοιμητήριο.

Ας μη μιλάμε για ερείπια.

Ας μην κατηγορούμε τον χρόνο
που πέρασε από πάνω τους.

Τα πετρωμένα δέντρα μιμήθηκαν
την κλασική μορφή ενός ναού.

Οι κατασκευαστές του
του έδωσαν αυτή τη μορφή...

...για να΄χουν ήσυχη
τη συνείδηση τους.

Γιατί, κατά βάθος,
ήταν πεπεισμένοι...

...πως αν τα στοιχίσουν
σε μια ευθεία γραμμή...

...αυτά τα κομμάτια της άμορφης
ύλης. σαν ξυλωμένα με το ζόρι..

σιγά σιγά θα ξαναβρούν
την αρχική τους θέση...

...όπως οι ναυτικοί
βρίσκουν ένα πλοίο-φάντασμα...

...στο βασίλειο των,ορυκτών,
την αρχική τους προέλευση.

Όλα θα ξαγυρίσουν
στη λάσπη, στη στάχτη.

Τίποτα δεν μπορεί
ν' αψηφίσει τον χρόνο.

Και ποιος θα τολμούσε άλλωστε;

Ο ανελέητος και αλαζόνας Θεός,
που θα ζητήσουμε την εύνοια Του...

...μέσα σ' αυτή την κοιλάδα
με τα μαραγκιασμένα δέντρα...

...στοιχίζοντας μεθοδικά
τους απολιθωμένους κορμούς...

...δεν έχει ανάγκη κατοικίας.

Τίποτα δεν έχει ανάγκη.
Ούτε προσευχές και λατρείες.

Ίσως, μόνο, κάποιες εκατόμβες.

Αλλά είναι αμφίβολο,
αν θα φτάσουν ως Εκείνον...

...οι θρήνοι και οι οδυρμοί
οσων θυσιάζονται εκουσίως...

...σαν φτάνει η μυρωδιά απ' το
αχνιστό τους αίμα στο βωμό...

...και οι βαριές αναθυμιάσεις
που αναδίδονται τριγύρω.

Είναι ο γέροντας θεός Χρονος
με την τεράστια γενειάδα Του.

Ο θεός του Χρόνου
όταν ακόμα δεν υπήρχε χρόνος..

...ούτε και άνθρωποι.

Για χάρη Του στήθηκε το χάος
η καταστροφή...

..αυτός ο άχρηστος σωρός.

Είναι καλά θρονιασμένος
εκεί μέσα.

Πασαλλειμμένος λάσπη,
αναμαλλιασμένος...

...αποκοιμήθηκε την ημέρα της
δημιουργίας, σε υπνο δίχως όνειρα.

Μες τον αφρό του "τίποτα",
του "όχι ακόμα"...

του "για πάντα"
που είναι ο πηλός Του.

Αποκοιμήθηκε.
Μην Τον ξυπνάτε.

Θα κοιμάται
ως το τέλος του κόσμου.

Είναι δική Του
αυτή η πέτρινη έρημος...

... κι όταν στον ύπνο Του την
βλέπει, γρυλίζει ικανοποιημένος.

Γιατί τίποτα σ' αυτό το νεκροταφείο
ορυκτών δεν Του θυμίζει...

...την πιθανότητα κάποιου
συμβάντος ανθρώπινης ζωής.

Είμαστε ακόμα στην πρώτη ημέρα...

...πριν αρχίσει οτιδήποτε.

Στον κήπο αυτό της φρίκης
που τον βάφτισα "ναό"..

...άπαξ και δια παντός,
γιατί εγώ είμαι ο Λόγος.

Ακόμα κι αν σβηστεί απ' την πέτρα
κάθε σημάδι από ανθρώπου χέρι.


***Από το φιλμ του σκηνοθέτη (Jean-Daniel Pollet) που μαγεύτηκε και είπε ότι αυτός ο ναός υπήρξε το κέντρο του κόσμου για κείνον.

Κ Α Λ Ο
 Μ Η Ν Α .....