ΚΆΛΟ ΤΡΙΉΜΕΡΟ ..............
3η μπουλατοδρομία στην Αμαλιάδα..2013
Φωτογραφίες απο Μυρσίνη-Λεχαινά-Κρέστενα 2013
Η Φιλαρμονικη Λεχαινων στο Λεχαινίτικο καρναβαλι του 2013
Πολυχώρος Δεξαμενής Πύργου: Αποκριάτικο γλέντι για τους μικρούς μεταμφιεσμένους
(ΝΕΟ)
Οι αποκριάτικες μάσκες, είναι το σήμα κατατεθέν της Αποκριάς! Δεν
αποτελούν όμως ένα απλό αποκριάτικο αξεσουάρ, αντίθετα έχουν και αυτές
μια ξεχωριστή ιστορία.
Γενικά όλες οι αποκριάτικες στολές και οι αποκριάτικες μάσκες, είναι κατασκευάσματα άμεσα συνδεδεμένα με τα κοινωνικά δρώμενα. Το 1904, ο Δόγης της Βενετίας, έδωσε άδεια για την «γιορτή των ψυχών». Πάνω σε αυτήν την ιδέα δημιουργήθηκε και το γνωστό σε όλους μας, καρναβάλι της Βενετίας, το οποίο έχει πάρει πολλά στοιχεία του από τις δικές μας γιορτές αφιερωμένες στον Θεό Διόνυσο.
Η βενετσιάνικη μάρκα, ξεκινά να εμφανίζεται στα καρναβάλια της Βενετίας κατά την περίοδο του Μεσαίωνα. Στην Βενετία το έθιμο της μάσκας, χρονολογείται από το 1400. Βενετοί κατασκευαστές, αφού αρχικά απέδειξαν ότι το έθιμο της μάσκας είναι αναγκαίο και απαραίτητο να διατηρηθεί εφόσον συνδέεται άμεσα με το Καρναβάλι, προσδίδοντάς του ταυτότητα, κατάφεραν να μονιμοποιηθούν και να περάσουν το μήνυμα, ότι οι άνθρωποι έχουν το δικαίωμα τουλάχιστον για μια φορά τον χρόνο να φορούν «μάσκα» και να υποδύονται έναν «ρόλο».
Διάφορες μάσκες του Βενετσιάνικου Καρναβαλιού, έγιναν ιδιαίτερα αποδεκτές και αγαπητές από το κοινό, όπως ήταν η Moretta, Larva, Mattacino και άλλες. Το 1436, μία Ένωση Ζωγράφων στην Βενετία, ανακοίνωσαν μία σειρά από διατάγματα, σύμφωνα με τα οποία παρουσίασαν και επέβαλαν το επάγγελμα του «mascareri», δηλαδή του επαγγελματία εκείνου, που κατασκευάζει αποκλειστικά μάσκες! Σύμφωνα δε με τα αρχεία της Βενετίας που έχουν διασωθεί, κατά την περίοδο 1530 – 1600 αναγνωρίζεται και μία γυναίκα επαγγελματίας κατασκευάστρια της βενετσιάνικης μάσκας. Οι κατασκευαστές, δούλευαν τις μορφές τους πάνω σε πεπιεσμένο χαρτί, ή σε κερωμένους καμβάδες και σε διάφορα καλούπια. Σιγά – σιγά η τέχνη αυτή αναπτύχθηκε τόσο, που εξαπλώθηκε σε ολόκληρη την Ιταλία.
Εκτός όμως από την Ιταλία και στην αρχαία Ελλάδα, οι μάσκες ήταν απαραίτητο στοιχείο των ελληνικών θεάτρων. Μέσα από τις μάσκες οι άνθρωποι, είχαν την δυνατότητα να υποδυθούν τον ρόλο χωρίς να εκφράζουν τα δικά τους προσωπικά αισθήματα και χωρίς να δείχνουν τις εκφράσεις του προσώπου τους. Αργότερα, οι μάσκες πήραν και άλλες μορφές, επηρεασμένες από διάφορα λαογραφικά και κοινωνικοπολιτικά στοιχεία όπως γίνεται και στις μέρες μας.
Στα αρχαία χρόνια οι μάσκες αυτές λεγόμενες «προσωπίδες» είχαν διάφορες μορφές, είτε ήταν προσωπίδες λατρείας που χρησιμοποιούνταν προκειμένου να καλοπιάσουν τους Θεούς, είτε είχαν νεκρική μορφή, που χρησιμοποιούνταν προκειμένου να διώξουν τους τα κακά πνεύματα στον άλλο κόσμο και άλλες. Κάνοντας ιστορική αναδρομή, τέτοιου είδους προσωπεία, συναντάμε τόσο στην Ελλάδα, όσο και στην Αίγυπτο, στο Περού, στο Μεξικό και την Καρχηδόνα.
Στην Ελλάδα, εξακολουθούν να υπάρχουν σαν κυρίαρχο στοιχείο των Αποκριών και να απεικονίζουν τόσο από παιδικούς ήρωες, και αγαπημένα ζώα, όσο και να σατιρίζουν πρόσωπα και μορφές του καλλιτεχνικού και πολιτικού κόσμου.
Από την Καθαρά Δευτέρα προετοιμάζεται ο άνθρωπος μετά τις
εορτές και την καλοφαγία των Απόκρεων, να καθαρίσει την ψυχή και το σώμα
του για να φτάσει στο τέρμα δηλ. στο Πάσχα και να αναστηθεί ξανά με την
Ανάσταση του Κυρίου. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι η λαγάνα που έχει το σχήμα της «κυρα-Σαρακοστής»,που
παριστάνει μια μακριά γυναίκα που έχει ένα σταυρό στο κεφάλι, δεν έχει
στόμα γιατί είναι όλο νηστεία.Τα χέρια της είναι σταυρωμένα για τις
προσευχές, έχει επτά πόδια που συμβολίζουν τις επτά εβδομάδες της
νηστείας. Έθιμο που συνηθιζόταν για να μετρούν το χρόνο κατά την περίοδο
της Σαρακοστής ήταν κάθε Σάββατο να κόβουν το ένα πόδι και το τελευταίο
το έκοβαν το Μ.Σάββατο όπου το έκρυβαν σε ένα ξερό σύκο ή σε ένα καρύδι
και όποιος το έβρισκε ήταν ο τυχερός της επόμενης χρονιάς.
Η νόστιμη και λαχταριστή για όλους μας λαγάνα είναι ένα προιόν άξιο σεβασμού και με πραγματική πλούσια ιστορία, θα είναι μεγάλη απώλεια για τις επερχόμενες γενεές να ξεχάσουν τις παραδόσεις μας, να ξεχάσουν τις παλιές σαρακοστιανές μυρουδιές. Οι αρτοποιοί της γειτονιάς πιστοί στις παραδόσεις μας παρασκευάζουν την Καθαρά Δευτέρα τη λαγάνα συμβάλλοντας έτσι στη διατήρηση του εθίμου, ώστε οι νέες γενεές να έχουν την ευκαιρία να ακούσουν, να μυρίσουν και να γευτούν τη Σαρακοστή γιατί οι Σαρακοστιανές μυρωδιές είναι έμμεσοι φορείς μιας βαθιάς πνευματικότητας.
ΜΑΡΙΑ ΓΚΙΟΥΔΦΕΣΗ
http://ellinwnparadosi.blogspot.gr
Ξέρουμε όμως τι πραγματικά είναι η Καθαρά Δευτέρα και πως καθιερώθηκε;
Με την Καθαρά Δευτέρα ξεκινά η Σαρακοστή για την Ορθόδοξη εκκλησία,
ενώ ταυτόχρονα σημάνει το τέλος της περιόδου της Aπόκρεω. Η Καθαρά
Δευτέρα ονομάστηκε έτσι γιατί οι Χριστιανοί «καθαρίζονταν» πνευματικά
και σωματικά. Είναι μέρα νηστείας αλλά και μέρα αργίας για τους
Χριστιανούς. Η νηστεία διαρκεί για 40 μέρες, όσες ήταν και οι μέρες
νηστείας του Χριστού στην έρημο.
Η Καθαρά Δευτέρα εορτάζεται 48 ημέρες πριν την Κυριακή της Ανάστασης του Χριστού, το χριστιανικό Πάσχα.
Από παλιά η Καθαρή Δευτέρα, πέρασε στην συνείδηση του λαού, σαν μέρα καθαρμού. Οι Βυζαντινοί, την Καθαρή Δευτέρα την ονόμαζαν Απόθεση -Απόδοση, και τελούσαν δρώμενα. Τραγουδούσαν σχετικά άσματα, από τα οποία έχουν σωθεί μικρά μέρη μέχρι στις μέρες μας. «Ίδε το έαρ το καλόν πάλιν επανατέλλει, φέρον υγείαν και χαρά και την ευημερίαν».
Όσον αφορά τα κούλουμα και το γνωστό πέταγμα του χαρταετού, καθιερώθηκε αργότερα.
Για την ετυμολογία της λέξης κούλουμα υπάρχουν πολλές εκδοχές. Κατά τον Νικόλαο Πολίτη, πατέρα της ελληνικής λαογραφίας, η λέξη προέρχεται από το λατινικό Cumulus (κούμουλους) που σημαίνει σωρός, αφθονία αλλά και το τέλος. Εκφράζει δηλαδή το τέλος, τον επίλογο της Απόκριας. Σύμφωνα με μια άλλη εκδοχή προέρχεται από μια άλλη λατινική λέξη, την λέξη «κόλουμνα» δηλαδή «κολώνα». Κι αυτό επειδή το πρώτο γλέντι της Καθαράς Δευτέρας στην Αθήνα, έγινε στους Στύλους του Ολυμπίου Διός.
ΚΑΤΑΚΟΛΟ ΚΑΘΑΡΗ ΔΕΥΤΕΡΑ 2013 Ο ΧΑΡΤΑΕΤΟΣ
Οι ρίζες των εθίμων του Καρναβαλιού εντοπίζονται στην αρχαία Ελλάδα και συγκεκριμένα στις Διονυσιακές εορτές όπως τα Ανθεστήρια, εορτές της Θράκης κτλ.
Ανθεστήρια: Αττική Διονυσιακή εορτή
Τα Ανθεστήρια ήταν ετήσια γιορτή της αναγέννησης της φύσης και γιορτή των νεκρών προς τιμή του Λιμναίου Διονύσου και του Xθόνιου Eρμή. Γίνονταν στην Aθήνα κατά τον μήνα Aνθεστηριώνα (τέλος Φεβρουαρίου – αρχές Μαρτίου) επί τρεις ημέρες. Tο όνομα της γιορτής πιθανολογείται από το ανθέω και το σχετίζουν με το έθιμο της δεύτερης μέρας των χοών να στεφανώνουν τα τρίχρονα αγόρια με λουλούδια.
Eπειδή τα Aνθεστήρια δεν ήταν γιορτή των λουλουδιών είχε υποστηριχθεί παλαιότερα η άποψη πως και το όνομα Aνθεστήρια της όλης γιορτής δε σχετίζεται με τα άνθη, αλλά με το ρήμα «αναθέσσασθαι» που σημαίνει την ανάκληση των ψυχών (όμως η συγκοπή της πρόθεσης ανά δεν είναι χαρακτήρας της ιωνικής διαλέκτου) και σχετίζουν την ετυμολογία με την τρίτη ημέρα της γιορτής που ήταν αφιερωμένη στις ψυχές των νεκρών.
Συνοπτικά τα δρώμενα των τριών ημερών των Ανθεστηρίων ήταν τα εξής:
1η μέρα Πιθοίγια
* Άνοιγαν τους πίθους με το νέο κρασί
* Συνήθιζαν να φέρνουν το πρώτο κρασί στο εν Λίμναις ιερό του Διονύσου
* κάνανε σπονδές έξω από το κλειστό ιερό του θεού, προς τιμή του ευχόμενοι να καταναλώσουν αίσια την καινούρια παραγωγή
* δοκίμαζαν οι ίδιοι το κρασί και χόρευαν και τραγουδούσαν ευχαριστώντας το Διόνυσο
* την ημέρα εκείνη καθώς και την επόμενη, οι Αθηναίοι, επέτρεπαν στους δούλους να πίνουν μαζί τους.
2η μέρα Χόες
* γινόταν η πομπική είσοδος του Διονύσου στην πόλη πάνω σε καράβι με τροχούς
* πάνω στο καράβι υπήρχαν μεταμφιεσμένοι σε ακόλουθους του Θεού Διονύσου. Αυτοί οι μεταμφιεσμένοι ήταν οι Σάτυροι και πείραζαν τον κόσμο με τις βωμολοχίες δημιουργώντας κέφι και χαρά και κωμική διάθεση.
* Οι μεταμφιεσμένοι Σάτυροι φορούσαν προσωπείο – μάσκα. Οι μάσκες αυτές ήταν πήλινες και όμοιες μεταξύ τους.
* Άλλοι Σάτυροι φορούσαν δέρματα ζώων, άλειφαν το πρόσωπό τους με την τρυγία (κατακάθι του κρασιού) και στεφανώνονταν με κισσό, το αειθαλές ιερό φυτό του Διόνυσου.
* Οι Σάτυροι προσπαθούσαν να μοιάζουν με με τράγους, και χαρακτηριστικό των τράγων είναι η μεγάλη ροπή προς τα αφροδίσια.
* Οι Σάτυροι χοροπηδούσαν γύρω από το τροχοφόρο καράβι του Διονύσου χτυπώντας την γη με τα πόδια τους. (ίσως από εδώ βγήκε και η λέξη καρναβάλι αφού καρναβαλλίζω σημαίνει βαλλισμός των κάρνων δλδ πηδηχτός χορός των βοσκημάτων. Κατά Ησύχιο κάρνος· φθείρ. βόσκημα, πρόβατον). Το βόσκημα γενικά μπορεί να είναι τράγος, γίδα, πρόβατο.
* γινόταν ο «ιερός γάμος» του θεού με τη σύζυγο του άρχοντος βασιλέως, την βασσίλινα, ο οποίος ήταν επικεφαλής του ιερατείου και όλων των θρησκευτικών αξιωματούχων της Aθήνας.
* Γίνονταν αγώνες οινοποσίας
* Tο απόγευμα των Xοών συνηθίζονταν στους δρόμους «αι εκ των αμαξών λοιδορίαι», δηλαδή πειράγματα εναντίον διαβατών που συνηθίζονταν και στην εορτή των Ληναίων.
3η μέρα Χύτροι
* μαγείρευαν τα πολυσπόρια (πανσπερμία, κόλλυβα), που τα αφιέρωναν
στο χθόνιο Eρμή, τον ψυχοπομπό. Η παράδοση που εξηγεί την πανσπερμία
είναι πως όσοι σώθηκαν από τον Κατακλυσμό του Δευκαλίωνα, μαγείρεψαν
«χύτραν πανσπερμίας».
* Την ημέρα των Χύτρων πίστευαν ότι οι ψυχές ξαναγύριζαν στον επάνω κόσμο και βρίσκονταν αόρατες ανάμεσα στους ζωντανούς.
* Πίστευαν ακόμη πως ανάμεσα στις ψυχές υπήρχε και παρουσία πονηρών πνευμάτων που ανέβαιναν στη γη με το άνοιγμα του Άδη και μόλυναν τους ανθρώπους και τις τροφές.
* έβαζαν γύρω από τα ιερά τους ένα κόκκινο νήμα που λειτουργούσε αποτρεπτικά και εμπόδιζε τα πνεύματα να εισέλθουν.
* Επίσης για να τα εμποδίσουν να μπουν στα σπίτια τους άλειφαν τις πόρτες με πίσσα και μασούσαν ράμφους.
* Τα βλαβερά πνεύματα του κάτω κόσμου, που μαζί με τις ψυχές έμπαιναν στα σπίτια από το βράδυ των Xοών και έμεναν με τους ζωντανούς την ημέρα των Xύτρων, τις έδιωχναν την επόμενη ημέρα με τη γνωστή φράση: «Θύραζε Κᾶρες, οὐκ ἔτ’ Ἀνθεστήρια», δηλαδή «φύγετε ψυχές των νεκρών, τα Aνθεστήρια τελείωσαν πια».
* Τα Υδροφόρια ήταν μια γιορτή που γινόταν την τρίτη μέρα των
Aνθεστηρίων σε ανάμνηση όσων πνίγηκαν κατά τον κατακλυσμό του
Δευκαλίωνα:
“Yδροφόρια, εορτή πένθιμος Aθήνησιν επί τοις εν τω κατακλυσμώ απολομένοις”.
Κατά τη γιορτή αυτή έριχναν άρτους από σιτάρι και μέλι σε ένα χάσμα που υπήρχε μέσα στο ναό του Oλυμπίου Διός γιατί από το χάσμα εκείνο πίστευαν ότι η Γη είχε απορροφήσει τα νερά του κατακλυσμού.
http://archaia-ellada.blogspot.gr/
ΔΕΙΤΕ ΟΛΕΣ ΤΙΣ ΕΚΔΗΛΩΣΕΙΣ ΣΤΟΝ ΝΟΜΟ
ΗΛΕΙΑ: Εκδηλώσεις για την Κυριακή της Αποκριάς σε όλες τις πόλεις εκτός του Πύργου
(ΝΕΟ)
ΤΟΠΙΚΑ (
28/02/2014
09:00
Εκδηλώσεις απο όλους τους Δήμους τις Ηλείας θα έχουμε την ερχόμενη Κυριακή της Αποκριάς.
Μοναδική εξαίρεση ο Δήμος Πύργου όπου δεν γίνεται καμμία εκδήλωση απο τον Δήμο και ειδικά στην πρωτεύουσα.
Οι Δήμοι Ήλιδας, Πηνειού,
Ανδραβίδας-Κυλλήνης, Κρέστενας-Ανδρίτσαινας, Ζαχάρως και Αρχαίας
Ολυμπίας έχουν προγραμματίσει πολλές εκδηλώσεις με παρελάσεις αρμάτων
και μεταμφιεσμένων, αναπαραστάσεις εθίμων όπως αντάμωμα των Γεννιτσάρων
στα Λεχαινά, το γαιτανάκι κλπ
Ειδικότερα:
Στον Δήμο Ήλιδας θα γίνει παρέλαση αρμάτων και μεταμφιεσμένων στην Αμαλιάδα.
Στον Δήμο Ανδραβίδας-Κυλλήνης το αντάμωμα των Γεννιτσάρων στα Λεχαινά - Ποδαράτη παρέλαση στην Ανδραβίδα - παρέλαση μεταμφιεσμένων και στην Μυρσίνη
Στον Δήμο Ζαχάρως θα γίνει παρέλαση αρμάτων και μεταμφιεσμένων στην Ζαχάρω. Επίσης μεγάλη παρέλαση μεταμφιεσμένων και αρμάτων στην Φιγαλεία.
Στον Δήμο Πηνειού θα γίνει στο Τραγανό το παραδοσιακό καρναβάλι που διοργανώνεται χρόνια τώρα. Εκδηλώσεις και στο Βαρθολομιό.
Στον Δήμο Κρέστενας-Ανδρίτσαινας διοργανώνεται το 21ο Καρναβάλι Κρεστένων με παρέλαση αρμάτων και μεταμφιεσμένων. Επίσης παραδοσιακό Καρναβάλι στην Καλλιθέα Ανδρίτσαινας.
Στον Δήμο Αρχαίας Ολυμπίας ο
Δήμος μαζί με τον Εμπορικό Σύλλογο διοργανώνουν καρναβαλικές
εκδηλώσεις το βράδυ του Σαββάτου, με την 1η Ποδαράτη Καρναβαλική
Παρέλαση.
από iliaoikonomia.gr
ΛΕΧΑΙΝΙΤΙΚΟ
ΚΑΡΝΑΒΑΛΙ
2013
Οι
Αποκριές ή
Απόκρια αρχίζει
την Κυριακή
του Τελώνου
και Φαρισαίου,
οπότε λένε <<αρχίζει το
Τριώδιο και
οι Αποκριές, γλεντάνε
νιοί και
νιές>> .
Η
εβδομάδα που
ακολουθεί είναι
σημαντική ως
προς την
προετοιμασία των αρμάτων
για την
παρέλαση του
καρνάβαλου την
τελευταία Κυριακή
της αποκριάς.
Ακόμα συγκροτούνται
οι γκοτσαριές
του Γιανιτσαρίστικου
χορού και
αρχίζουν τις
πρόβες, για
την αναβίωση
ενός από
τα πιο παλιά έθιμα
των Λεχαινών
αλλά και
της Ελλάδος
γενικότερα.
Όλο
αυτό το
διάστημα και
μέχρι την
ολοκλήρωση της
Αποκριάς γίνονται
διάφορα γλέντια
και χοροί,
που συμετέχουν
όλοι οι
Λεχαινίτες, είτε σε μαγαζιά
είτε σε
σπίτια ή
ακόμα και
σε προάυλιους
χώρους.
Πολλοί
είναι ντυμένοι
<<ΜΠΟΥΛΕΣ>> όπως
λέγονται και
γυρνούν από
σπίτι σε
σπίτι με
σκοπό να
πειράξουν τους
νοικοκυραίους χωρίς να
γίνουν γνωστοί.Δίνοντας
έτσι μια
ξεχωριστή νότα
καλαμπουριού και κεφιού
σε κάθε
βράδυ.
Έτσι φτάνουμε
στην τελευταία
Κυριακή της
αποκριάς με
την παρέλαση
των αρμάτων
και του
Βασιλιά Καρνάβαλου.
Για τα
Λεχαινά είναι
μια ξεχωριστή
μέρα μια
και θα υποδεχτούν κόσμο
από όλη
την ευρήτερη
περιοχή. Και αυτό
γιατί το
Λεχαινίτικο Καρναβάλι
είναι το
πιο παλιό και
το πιο
φημισμένο στην
περιοχή. Κατά τη
διάρκεια της
παρέλασης των
αρμάτων αναβιώνουν
παλαιότερα τοπικά
έθιμα αλλά
και σατυρικές
ιστορίες, που
παίρνουν ζωντανή
μορφή και
γεμίζουν με
γέλια και
κέφι μικρούς
και μεγάλους.
Ένα από
τα σημαντικότερα
έθιμα που
αναβιώνεται είναι
αυτό του
Γεννητσαρίστικου χορού.
Τέλος η
μέρα τελειώνει
με το
κάψιμο του
Βασιλιά Καρνάβαλου
στη πλατεία,
με κρασί
χορό και
πολλά βεγκαλικά.Ενώ
ακολουθε’ι η
Καθαρά Δευτέρα
με τα
κούλουμα στη
παραλία των
Λεχαινών και
το πέταγμα του
παραδοσιακού χαρταετού.
Και
όπως έλεγαν
οι παλαιότεροι
η μέρα
της αποκριάς
έκλεινε με
τους εξείς
στίχους :
<<
Σήμερα είναι
αποκριές
αύριο καθαρά
Δευτέρa
να
πάτε
στις
εξοχές
να πάρει
ο
κώλος
σας αέρα.
Φάγατε
τα κρεατά
σας αύριο
τα φασούλια
να
πάτε
εις τις
εξοχές
και
να τα χέστε
ούλα
>> 
από iliaoikonomia
Η Φιλαρμονικη Λεχαινων στο Λεχαινίτικο καρναβαλι του 2013
ΠΟΛΙΤΙΣΜΟΣ (
19/03/2013
09:59
)
iliaoi
Αποκριάτικες μάσκες!
Γενικά όλες οι αποκριάτικες στολές και οι αποκριάτικες μάσκες, είναι κατασκευάσματα άμεσα συνδεδεμένα με τα κοινωνικά δρώμενα. Το 1904, ο Δόγης της Βενετίας, έδωσε άδεια για την «γιορτή των ψυχών». Πάνω σε αυτήν την ιδέα δημιουργήθηκε και το γνωστό σε όλους μας, καρναβάλι της Βενετίας, το οποίο έχει πάρει πολλά στοιχεία του από τις δικές μας γιορτές αφιερωμένες στον Θεό Διόνυσο.
Η βενετσιάνικη μάρκα, ξεκινά να εμφανίζεται στα καρναβάλια της Βενετίας κατά την περίοδο του Μεσαίωνα. Στην Βενετία το έθιμο της μάσκας, χρονολογείται από το 1400. Βενετοί κατασκευαστές, αφού αρχικά απέδειξαν ότι το έθιμο της μάσκας είναι αναγκαίο και απαραίτητο να διατηρηθεί εφόσον συνδέεται άμεσα με το Καρναβάλι, προσδίδοντάς του ταυτότητα, κατάφεραν να μονιμοποιηθούν και να περάσουν το μήνυμα, ότι οι άνθρωποι έχουν το δικαίωμα τουλάχιστον για μια φορά τον χρόνο να φορούν «μάσκα» και να υποδύονται έναν «ρόλο».
Διάφορες μάσκες του Βενετσιάνικου Καρναβαλιού, έγιναν ιδιαίτερα αποδεκτές και αγαπητές από το κοινό, όπως ήταν η Moretta, Larva, Mattacino και άλλες. Το 1436, μία Ένωση Ζωγράφων στην Βενετία, ανακοίνωσαν μία σειρά από διατάγματα, σύμφωνα με τα οποία παρουσίασαν και επέβαλαν το επάγγελμα του «mascareri», δηλαδή του επαγγελματία εκείνου, που κατασκευάζει αποκλειστικά μάσκες! Σύμφωνα δε με τα αρχεία της Βενετίας που έχουν διασωθεί, κατά την περίοδο 1530 – 1600 αναγνωρίζεται και μία γυναίκα επαγγελματίας κατασκευάστρια της βενετσιάνικης μάσκας. Οι κατασκευαστές, δούλευαν τις μορφές τους πάνω σε πεπιεσμένο χαρτί, ή σε κερωμένους καμβάδες και σε διάφορα καλούπια. Σιγά – σιγά η τέχνη αυτή αναπτύχθηκε τόσο, που εξαπλώθηκε σε ολόκληρη την Ιταλία.
Εκτός όμως από την Ιταλία και στην αρχαία Ελλάδα, οι μάσκες ήταν απαραίτητο στοιχείο των ελληνικών θεάτρων. Μέσα από τις μάσκες οι άνθρωποι, είχαν την δυνατότητα να υποδυθούν τον ρόλο χωρίς να εκφράζουν τα δικά τους προσωπικά αισθήματα και χωρίς να δείχνουν τις εκφράσεις του προσώπου τους. Αργότερα, οι μάσκες πήραν και άλλες μορφές, επηρεασμένες από διάφορα λαογραφικά και κοινωνικοπολιτικά στοιχεία όπως γίνεται και στις μέρες μας.
Στα αρχαία χρόνια οι μάσκες αυτές λεγόμενες «προσωπίδες» είχαν διάφορες μορφές, είτε ήταν προσωπίδες λατρείας που χρησιμοποιούνταν προκειμένου να καλοπιάσουν τους Θεούς, είτε είχαν νεκρική μορφή, που χρησιμοποιούνταν προκειμένου να διώξουν τους τα κακά πνεύματα στον άλλο κόσμο και άλλες. Κάνοντας ιστορική αναδρομή, τέτοιου είδους προσωπεία, συναντάμε τόσο στην Ελλάδα, όσο και στην Αίγυπτο, στο Περού, στο Μεξικό και την Καρχηδόνα.
Στην Ελλάδα, εξακολουθούν να υπάρχουν σαν κυρίαρχο στοιχείο των Αποκριών και να απεικονίζουν τόσο από παιδικούς ήρωες, και αγαπημένα ζώα, όσο και να σατιρίζουν πρόσωπα και μορφές του καλλιτεχνικού και πολιτικού κόσμου.
Η ιστορία της λαγάνας
By Newsit Amea on Μαρτίου 16, 2013
Το παραδοσιακό έθιμο της λαγάνας παίζει πρωταγωνιστικό
ρόλο στο νηστίσιμο τραπέζι της Καθαράς Δευτέρας. Με αφορμή λοιπόν αυτή
την ιδιαίτερη μέρα ας γνωρίσουμε αναλυτικότερα την ιστορία της, που
χάνεται στους αιώνες.
Η λαγάνα είναι άζυμος άρτος ,δηλ. παρασκευάζεται χωρίς προζύμι. Τέτοιος
άρτος πρόχειρος εχρησιμοποιήθη από τους Ισραηλίτες κατά τη νύχτα της
Εξόδου τους από την Αίγυπτο υπό την αρχηγία του Μωυσή. Έκτοτε
επιβαλλόταν από το Μωσαικό Νόμο για όλες τις ημέρες της εορτής του
Πάσχα, μέχρι που ο Χριστός στο τελευταίο του Πάσχα ευλόγησε τον ένζυμο
άρτο.
Η ιστορία της λαγάνας διατρέχει όλη τη διατροφική παράδοση από την
αρχαιότητα μέχρι σήμερα. Ο Αριστοφάνης στις «Εκκλησιάζουσες» λέει «Λαγάνα πέττεται» δηλ .»Λαγάνες γίνονται». Ο δε Οράτιος στα κείμενά του αναφέρει τη λαγάνα ως «Το γλύκισμα των φτωχών». Το
έθιμο της λαγάνας παρέμεινε αναλλοίωτο ανά τους αιώνες και συνηθίζεται
να παρασκευάζεται με μεράκι από τον αρτοποιό της γειτονιάς, τραγανή
λαχταριστή και σουσαμένια και καταναλώνεται κατά την Καθαρά Δευτέρα, την
Πρωτονήστιμη Δευτέρα της Σαρακοστής. Η ονομασία της «Καθαρά» προήλθε
από τη συνήθεια που είχαν οι νοικοκυρές το πρωί της ημέρας αυτής, να
πλένουν με ζεστό νερό και στάχτη όλα τα μαγειρικά σκεύη, ως «ημέρα
κάθαρσης». Στη συνέχεια τα κρεμούσαν στη θέση τους όπου και παρέμεναν
μέχρι τη λήξη της νηστείας. Επίσης κατά την ημέρα αυτή
εξέρχονταν όλοι οικογενειακώς στην ύπαιθρο και έστρωναν κάτω στη γη και
έτρωγαν νηστίσιμα φαγητά όπως χαλβά, ελιές, ταραμά και λαγάνα.
Η νόστιμη και λαχταριστή για όλους μας λαγάνα είναι ένα προιόν άξιο σεβασμού και με πραγματική πλούσια ιστορία, θα είναι μεγάλη απώλεια για τις επερχόμενες γενεές να ξεχάσουν τις παραδόσεις μας, να ξεχάσουν τις παλιές σαρακοστιανές μυρουδιές. Οι αρτοποιοί της γειτονιάς πιστοί στις παραδόσεις μας παρασκευάζουν την Καθαρά Δευτέρα τη λαγάνα συμβάλλοντας έτσι στη διατήρηση του εθίμου, ώστε οι νέες γενεές να έχουν την ευκαιρία να ακούσουν, να μυρίσουν και να γευτούν τη Σαρακοστή γιατί οι Σαρακοστιανές μυρωδιές είναι έμμεσοι φορείς μιας βαθιάς πνευματικότητας.
ΜΑΡΙΑ ΓΚΙΟΥΔΦΕΣΗ
http://ellinwnparadosi.blogspot.gr
Τι σημαίνει Καθαρά Δευτέρα και κούλουμα
Ξέρουμε όμως τι πραγματικά είναι η Καθαρά Δευτέρα και πως καθιερώθηκε;
Με την Καθαρά Δευτέρα ξεκινά η Σαρακοστή για την Ορθόδοξη εκκλησία,
ενώ ταυτόχρονα σημάνει το τέλος της περιόδου της Aπόκρεω. Η Καθαρά
Δευτέρα ονομάστηκε έτσι γιατί οι Χριστιανοί «καθαρίζονταν» πνευματικά
και σωματικά. Είναι μέρα νηστείας αλλά και μέρα αργίας για τους
Χριστιανούς. Η νηστεία διαρκεί για 40 μέρες, όσες ήταν και οι μέρες
νηστείας του Χριστού στην έρημο.Η Καθαρά Δευτέρα εορτάζεται 48 ημέρες πριν την Κυριακή της Ανάστασης του Χριστού, το χριστιανικό Πάσχα.
Από παλιά η Καθαρή Δευτέρα, πέρασε στην συνείδηση του λαού, σαν μέρα καθαρμού. Οι Βυζαντινοί, την Καθαρή Δευτέρα την ονόμαζαν Απόθεση -Απόδοση, και τελούσαν δρώμενα. Τραγουδούσαν σχετικά άσματα, από τα οποία έχουν σωθεί μικρά μέρη μέχρι στις μέρες μας. «Ίδε το έαρ το καλόν πάλιν επανατέλλει, φέρον υγείαν και χαρά και την ευημερίαν».
Όσον αφορά τα κούλουμα και το γνωστό πέταγμα του χαρταετού, καθιερώθηκε αργότερα.
Για την ετυμολογία της λέξης κούλουμα υπάρχουν πολλές εκδοχές. Κατά τον Νικόλαο Πολίτη, πατέρα της ελληνικής λαογραφίας, η λέξη προέρχεται από το λατινικό Cumulus (κούμουλους) που σημαίνει σωρός, αφθονία αλλά και το τέλος. Εκφράζει δηλαδή το τέλος, τον επίλογο της Απόκριας. Σύμφωνα με μια άλλη εκδοχή προέρχεται από μια άλλη λατινική λέξη, την λέξη «κόλουμνα» δηλαδή «κολώνα». Κι αυτό επειδή το πρώτο γλέντι της Καθαράς Δευτέρας στην Αθήνα, έγινε στους Στύλους του Ολυμπίου Διός.
| Κατάκολο: Ο καιρός "εχθρός" στα Κούλουμα; |
Οι ρίζες του καρναβαλιού στην αρχαία Ελλάδα
Οι ρίζες των εθίμων του Καρναβαλιού εντοπίζονται στην αρχαία Ελλάδα και συγκεκριμένα στις Διονυσιακές εορτές όπως τα Ανθεστήρια, εορτές της Θράκης κτλ.
Ανθεστήρια: Αττική Διονυσιακή εορτή
Τα Ανθεστήρια ήταν ετήσια γιορτή της αναγέννησης της φύσης και γιορτή των νεκρών προς τιμή του Λιμναίου Διονύσου και του Xθόνιου Eρμή. Γίνονταν στην Aθήνα κατά τον μήνα Aνθεστηριώνα (τέλος Φεβρουαρίου – αρχές Μαρτίου) επί τρεις ημέρες. Tο όνομα της γιορτής πιθανολογείται από το ανθέω και το σχετίζουν με το έθιμο της δεύτερης μέρας των χοών να στεφανώνουν τα τρίχρονα αγόρια με λουλούδια.
Eπειδή τα Aνθεστήρια δεν ήταν γιορτή των λουλουδιών είχε υποστηριχθεί παλαιότερα η άποψη πως και το όνομα Aνθεστήρια της όλης γιορτής δε σχετίζεται με τα άνθη, αλλά με το ρήμα «αναθέσσασθαι» που σημαίνει την ανάκληση των ψυχών (όμως η συγκοπή της πρόθεσης ανά δεν είναι χαρακτήρας της ιωνικής διαλέκτου) και σχετίζουν την ετυμολογία με την τρίτη ημέρα της γιορτής που ήταν αφιερωμένη στις ψυχές των νεκρών.
Συνοπτικά τα δρώμενα των τριών ημερών των Ανθεστηρίων ήταν τα εξής:
1η μέρα Πιθοίγια
* Συνήθιζαν να φέρνουν το πρώτο κρασί στο εν Λίμναις ιερό του Διονύσου
* κάνανε σπονδές έξω από το κλειστό ιερό του θεού, προς τιμή του ευχόμενοι να καταναλώσουν αίσια την καινούρια παραγωγή
* δοκίμαζαν οι ίδιοι το κρασί και χόρευαν και τραγουδούσαν ευχαριστώντας το Διόνυσο
* την ημέρα εκείνη καθώς και την επόμενη, οι Αθηναίοι, επέτρεπαν στους δούλους να πίνουν μαζί τους.
2η μέρα Χόες
* γινόταν η πομπική είσοδος του Διονύσου στην πόλη πάνω σε καράβι με τροχούς
* πάνω στο καράβι υπήρχαν μεταμφιεσμένοι σε ακόλουθους του Θεού Διονύσου. Αυτοί οι μεταμφιεσμένοι ήταν οι Σάτυροι και πείραζαν τον κόσμο με τις βωμολοχίες δημιουργώντας κέφι και χαρά και κωμική διάθεση.
* Οι μεταμφιεσμένοι Σάτυροι φορούσαν προσωπείο – μάσκα. Οι μάσκες αυτές ήταν πήλινες και όμοιες μεταξύ τους.
* Άλλοι Σάτυροι φορούσαν δέρματα ζώων, άλειφαν το πρόσωπό τους με την τρυγία (κατακάθι του κρασιού) και στεφανώνονταν με κισσό, το αειθαλές ιερό φυτό του Διόνυσου.
* Οι Σάτυροι χοροπηδούσαν γύρω από το τροχοφόρο καράβι του Διονύσου χτυπώντας την γη με τα πόδια τους. (ίσως από εδώ βγήκε και η λέξη καρναβάλι αφού καρναβαλλίζω σημαίνει βαλλισμός των κάρνων δλδ πηδηχτός χορός των βοσκημάτων. Κατά Ησύχιο κάρνος· φθείρ. βόσκημα, πρόβατον). Το βόσκημα γενικά μπορεί να είναι τράγος, γίδα, πρόβατο.
* γινόταν ο «ιερός γάμος» του θεού με τη σύζυγο του άρχοντος βασιλέως, την βασσίλινα, ο οποίος ήταν επικεφαλής του ιερατείου και όλων των θρησκευτικών αξιωματούχων της Aθήνας.
* Γίνονταν αγώνες οινοποσίας
* Tο απόγευμα των Xοών συνηθίζονταν στους δρόμους «αι εκ των αμαξών λοιδορίαι», δηλαδή πειράγματα εναντίον διαβατών που συνηθίζονταν και στην εορτή των Ληναίων.
3η μέρα Χύτροι
* Την ημέρα των Χύτρων πίστευαν ότι οι ψυχές ξαναγύριζαν στον επάνω κόσμο και βρίσκονταν αόρατες ανάμεσα στους ζωντανούς.
* Πίστευαν ακόμη πως ανάμεσα στις ψυχές υπήρχε και παρουσία πονηρών πνευμάτων που ανέβαιναν στη γη με το άνοιγμα του Άδη και μόλυναν τους ανθρώπους και τις τροφές.
* έβαζαν γύρω από τα ιερά τους ένα κόκκινο νήμα που λειτουργούσε αποτρεπτικά και εμπόδιζε τα πνεύματα να εισέλθουν.
* Επίσης για να τα εμποδίσουν να μπουν στα σπίτια τους άλειφαν τις πόρτες με πίσσα και μασούσαν ράμφους.
* Τα βλαβερά πνεύματα του κάτω κόσμου, που μαζί με τις ψυχές έμπαιναν στα σπίτια από το βράδυ των Xοών και έμεναν με τους ζωντανούς την ημέρα των Xύτρων, τις έδιωχναν την επόμενη ημέρα με τη γνωστή φράση: «Θύραζε Κᾶρες, οὐκ ἔτ’ Ἀνθεστήρια», δηλαδή «φύγετε ψυχές των νεκρών, τα Aνθεστήρια τελείωσαν πια».
“Yδροφόρια, εορτή πένθιμος Aθήνησιν επί τοις εν τω κατακλυσμώ απολομένοις”.
Κατά τη γιορτή αυτή έριχναν άρτους από σιτάρι και μέλι σε ένα χάσμα που υπήρχε μέσα στο ναό του Oλυμπίου Διός γιατί από το χάσμα εκείνο πίστευαν ότι η Γη είχε απορροφήσει τα νερά του κατακλυσμού.
http://archaia-ellada.blogspot.gr/
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου