Ο Γλυπτικός διάκοσμος του Ναού του Διός: Διάλεξη του Δ/ντή του Ινστιτούτου Φιλοσοφικών Ερευνών στην Ολυμπία
Μια ενδιαφέρουσα πολιτιστική εκδήλωση με θέμα «Ο Γλυπτικός
Διάκοσμος του Ναού του Διός», διοργάνωσε την περασμένη Δευτέρα το
απόγευμα στο συνεδριακό του ΣΠΑΠ Αρχαίας Ολυμπίας, η Εφορεία Αρχαιοτήτων
Ηλείας & το Ινστιτούτο Φιλοσοφικών Ερευνών.
Την διάλεξη για το συγκεκριμένο θέμα, έδωσε ο κ. Απόστολος Πιερρής, Διευθυντής του Ινστιτούτου και εμβριθής γνώστης της αρχαίας Ελληνικής Τέχνης & Φιλοσοφίας, ο οποίος και με την βοήθεια διαφανειών αναφέρθηκε στην μορφολογική ανάλυση και υφολογική ταυτοποίηση στα πλαίσια των ρευμάτων πλαστικής του αυστηρού ρυθμού του Ναού». Όπως και ο ίδιος εξήγησε, «ο ναός του Δία καλύπτει κατασκευαστικά το β΄ τέταρτο του 5ου αι.π.Χ, εποχή πλήρους ανάπτυξης του λεγόμενου αυστηρού ρυθμού. Από αρχιτεκτονικής και γλυπτικής άποψης αποτελεί το αποκορύφωμα του πρώιμου κλασικού ρυθμού ενώ ο συμβολισμός του ήταν πολυεπίπεδος και εξαιρετικά ισχυρός».
Στην εισήγησή του ο Διευθυντής του Ινστιτούτου ανέδειξε σημαντικά θέματα που έχουν σχέση με την μορφολογική ανάλυση των τριών γλυπτικών ομάδων του ναού , την προσπάθεια απόδοσής τους στα αναγνωρίσιμα ρεύματα του αυστηρού ρυθμού με παράλληλη αναφορά σε αρχαιολογικά δεδομένα και φιλολογικές πηγές
Γ) Παρουσία των κύριων καλλιτεχνών οι οποίοι εργάστηκαν στο ναό και τέλος παρουσίασε τους κύριους καλλιτέχνες οι οποίοι εργάστηκαν στο ναό.
Εισήγηση έκανε και η Έφορος Αρχαιοτήτων Ηλείας κ. Ερωφίλη – Ίρις Κόλλια, ενώ την εκδήλωση παρακολούθησε μεταξύ άλλων και ο δήμαρχος Ολυμπίας κ. Θύμιος Κοτζιάς, ο αντιδήμαρχος κ. Γιώργος Δεββές, ο πρόεδρος της Λέχσης Τραπεζικών Ν. Ηλείας κ. Κώστας Τριανταφυλλόπουλος και κυρίως αρχαιολόγοι και φιλόλογοι που είχαν να διδαχθούν πολύ σημαντικά πράγματα από την παρουσίαση του κ. Πιερρή.
.........................................................................................
Γράφει η Πουλχερία Γεωργιοπούλου
Εισηγητής της εκδήλωσης ήταν ο κ. Απόστολος Πιερρής, Διευθυντής του Ινστιτούτου και εμβριθής γνώστης της αρχαίας Ελληνικής Τέχνης και Φιλοσοφίας.
Στην εκδήλωση που πραγματοποιήθηκε στο αμφιθέατρο του ΣΠΑΠ στην έδρα της Εφορείας Αρχαιοτήτων, η εισήγηση του κ. Πιερρή ανέδειξε θέματα σχετικά με την: Α) Μορφολογική ανάλυση των τριών γλυπτικών ομάδων του ναού Β) Προσπάθεια απόδοσής τους στα αναγνωρίσιμα ρεύματα του αυστηρού ρυθμού με παράλληλη αναφορά σε αρχαιολογικά δεδομένα και φιλολογικές πηγές Γ) Παρουσία των κύριων καλλιτεχνών οι οποίοι εργάστηκαν στο ναό.
Το αντικείμενο της παρουσίασης του κ. Πιερρή παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον καθώς στις ανασκαφές έχουν βρεθεί τα μέρη όλων των μορφών που αναφέρει ο Παυσανίας σε καθένα από τα αετώματα και άλλων που τις παραλείπει, καθώς και μέρη από όλες τις μετόπες των άθλων του Ηρακλή.
Τεχνοκριτικά προβλήματα σχετικά με τα γλυπτά αυτά συζητιούνται ακόμα χωρίς τα συμπεράσματα να γίνονται ομόφωνα δεχτά.
Τη σύγχυση επέτεινε η σημείωση του Παυσανία πως τα γλυπτά του ανατολικού αετώματος είναι έργα του Παιώνιου και του δυτικού του Αλκαμένη. Οι περισσότεροι αποκλείουν και τους δυο αυτούς καλλιτέχνες.
Το ίδιο πρόβλημα συναντάται και στις μετόπες καθώς άλλος τις απέδωσε σ΄ένα πλάστη και σε άλλον τα δυο αετώματα, ενώ άλλος θεώρησε όλα τα γλυπτά ως προερχόμενα από τοπικά εργαστήρια: όπως ο αρχιτέκτονας έτσι και οι πλάστες ήταν τεχνίτες του τόπου.
Άλλος αποδίδει τις μικρές διαφορές της τεχνικής στην καλλιτεχνική εξέλιξη του ενός μόνο Πελοποννήσιου τεχνίτη που έκαμε και τις μετόπες και τα αετώματα και άλλος δέχεται ένα τεχνίτη, ο οποίος δεν μπορεί να υπαχθεί σε ορισμένο εργαστήριο, είχε όμως βοηθούς στην Ολυμπία, στην εργασία των οποίων οφείλονται οι παρατηρούμενες διαφορές τεχνοτροπίας.
Για να τεκμηριώσει την πεποίθησή του ο ομιλητής για την ορθότητα των στοιχείων που αναφέρει ο Παυσανίας και αφορούν τους δημιουργούς που φιλοτέχνησαν τον γλυπτικό διάκοσμο του Ναού του Διός θεώρησε απαραίτητη καταρχήν μια ιστορική, πολιτισμική, κοινωνική και πολιτική ανασκόπηση της εποχής κατά την οποία φιλοτεχνήθηκαν τα γλυπτά.
Η Ολυμπία απέκτησε νέα λάμψη μετά τους Περσικούς Πολέμους ως κέντρο Ελληνισμού με σύμβολο τον τότε οικοδομηθέντα Ναό του Διός τον ένα από τους τρεις μέγιστους ναούς του κόσμου κατά τον Curtius, ανέφερε ο κ. Πιερρής.
Λίγο μετά το 472 π.Χ. οι Ηλείοι έκαναν μια τελική εκκαθάριση λογαριασμών με τους γείτονές τους και από τα λάφυρα των κατακτηθέντων και ενσωματωθέντων πια νοτίων περιοχών με πρώτη την Πισάτιδα οικοδόμησαν το μέγα σύμβολο του Ελληνισμού, το Ναό του Διός στην Ολυμπία.
Το διαθέσιμο κεφάλαιο διογκώθηκε και από την αυξημένη εισροή εσόδων λόγω της μεγενθυνόμενης σημασίας των Ολυμπίων και της αποκλειστικής πλέον εκμετάλλευσης του ιερού και των αγώνων από τους Ηλείους.
Την ίδια εποχή έγινε η μεγάλη αναδιοργάνωση των αγώνων, ορίσθηκαν 9 Αγωνοθέτες, ένας εξ εκάστης φυλής της διευρυμένης Ηλειακής επικράτειας και συνοικίστηκε η Ήλις ως πρωτεύουσα της επικράτειας, αυτής που συμπεριέλαβε τελικά την Τριφυλία προς Νότο μέχρι Φιγαλείας στην Αρκαδία και Λεπρέου παρά την Νέδα.
Με αυτόν το τρόπο οι Ηλείοι εμπέδωσαν οριστικά την κυριαρχία τους σε όλη την περιοχή από Πισάτιδος μέχρι Μεσσηνίας.
Αρχιτέκτων του Ναού στην Ολυμπία ήταν εντόπιος, ο Ηλείος Λίβων, αναφέρει ο Παυσανίας.
Η αρχιτεκτονική δομή είναι αυστηρή, εναρμόνια στιβαρή,"διατονική" και μεγαλοπρεπής: η πεμπτουσία του Δωρικού ρυθμού, μεταξύ του ΔυτικοΕλληνικού βάρους και της Αττικής χάρης.
Η μορφή ισορροπεί ακριβώς στην απόλυτη αιχμή της ύπαρξης, συντονίζεται οξύτατα με την τελειότητα του Είναι όπου όλη η δύναμη του όντος έχει ουσιωθεί στο κάλλος.
Αυτή ήταν η Διακήρυξη των Ηλείων, το μέγιστο κατόρθωμά τους, ο ναός που συνελήφθη ως μνημείο Ελληνισμού, είπε ο κ. Πιερρής.
Ο γλυπτικός διάκοσμος ανήκει σε τρεις διαφορετικούς καλλιτέχνες.
Ακόμα και χωρίς τη μαρτυρία του Παυσανία αυτό γίνεται αντιληπτό, τόνισε ο κ. Πιερρής, από το γεγονός ότι οι τρεις ομάδες των δυο αετωμάτων και των μετοπών επιδεικνύουν και τρεις διαφορετικές μορφολογικές τροπικότητες.
Οι μετόπες έγιναν αναγκαστικά πρώτες και ενσωματώθηκαν στην αρχιτεκτονική δομή πριν την ολοκλήρωση του ναού. Ο Παυσανίας δεν γνωρίζει σε αυτή την περίπτωση τον καλλιτέχνη-δημιουργό, ο κ. Πιερρής στα πλαίσια μελέτης του για το Δωρικό Ερευνητικό Σχέδιο καταλήγει στο γεγονός ότι οι Μετόπες του Ναού του Διός στην Ολυμπία ανήκουν στην Αργεία πλαστική και έχουν φιλοτεχνηθεί από το σημαντικότερο γλύπτη της Σχολής τον Αγελάδα.
Για τα αετώματα έγινε διαγωνισμός. Σε διαγωνισμό ταυτόχρονο η χωριστό ο Παιώνιος κέρδισε αναλαβών το ανατολικό αέτωμα, ο δε Αλκαμένης το Δυτικό.
Ο Παυσανίας, σύμφωνα με τον κ. Πιερρή, κατά κανόνα σαφώς διακρίνει το τι συνάγει (στηριζόμενος σε δεδομένα που αναφέρει) από το τι ασφαλώς γνωρίζει.
Αναλύωντας την επιγραφή που διάβασε και ο Παυσανίας στο τριπρισματικό βάρθρο της Νίκης:
Μεσσάνιοι και Ναυπάκτιοι ανέθεν Διί
Ολυμπίω δεκαταν από των πολεμίων.
Παιόνιος εποίησε Μενδαίος
και τ΄ακρωτήρια ποιών επί τον ναόν ενίκα.
καταλήγει στο γεγονός ότι πρόκειται για αγώνα και κρίση καλλιτεχνική.
Με τη βοήθεια οπτικού υλικού προχώρησε στην λεπτομερειακή ανάλυση των δυο γλυπτικών θεμάτων σε σχέση με γλυπτά που βρίσκονται σε άλλα μουσεία της Ελλάδας και του εξωτερικού, εξετάζοντας τις μορφολογικές διαφορές , την αντιπαράθεση μεταξύ των δυο αετωμάτων, την πτυχολογία, τον σωματότυπο αρσενικό ("Για όποιον βλέπει τον Απόλλωνα δεν υπάρχει επιστροφή") και θηλυκό, την διαφορά δομικής και σύνθεσης, τον τρόπο με τον οποίο η φιλοσοφία υπεισέρχεται στην τέχνη του πρώιμου κλασικού ρυθμού.
Περιέγραψε ο ομιλητής μια εποχή όπου επικρατεί παντού, το Σπαρτιατικό πλαστικό ιδεώδες της σωματικής Μορφής και στην Κλασσική Γλυπτική κάθε Ιωνισμός μένει ως στοιχείο μόνον.
Ο αρχαϊκός Ιωνικός πλαστικός ρυθμός του συνέχοντος πέρατος γραμμών και επιπέδων σε συνεχή ροή κατά το όλον και της λείας και ομαλής συνέχειας των μερών μεταξύ τους, παραμερίζεται υπέρ της Δωρικής αρχής της αρμονίας ισχυρά αναπτυγμένων και έντονα διακρινομένων, σχεδόν διαχωριζόμενων μερών.
Η Δωρική Πλαστική Αρχή και η Σπαρτιατική Μορφολογική Τεκτονική κυριαρχούν και στις δυο γραμμές του Κλασσικού, το Πελοποννησιακό και το Αττικό Δωρικό.
Το πνεύμα και η μορφή είναι Δωρικά παντού (η Τέχνη στην Αθήνα Δωρίζει Φειδίας-Αλκαμένης), τα αγάλματα της νέας αθλητικής σωματικής μορφολογίας ανήκουν σε δύο παράλληλους αλλά διαφορετικούς μεταξύ τους υποτύπους και αντιστοιχούν στις "Σχολές" που έδωσαν τις γλυπτικές συνθέσεις των αετωμάτων στο Ναό του Διός της Ολυμπίας, επιβεβαιώνοντας τα στοιχεία που έχει καταγράψει ο Παυσανίας στα Ηλιακά.
Τις διαφορετικές τάσεις στα αετώματα, παραλλήλισε ο κ. Πιερρής ολοκληρώνοντας την ενδιαφέρουσα παρουσίασή του, με τα έργα των αναγεννησιακών καλλιτεχνών Μικελάντζελο (δωρικός) και του Ραφαήλ (ιωνικός) που είναι μεν σύγχρονοι αλλά η τέχνη τους παρουσιάζει σημαντικές διαφορές.
Ο Απόστολος Πιερρής είναι ο διευθυντής του Ινστιτούτου Φιλοσοφικών Ερευνών της Πάτρας, ένα πνευματικό ίδρυμα που έχει ξεπεράσει τα όρια της πόλης και τα σύνορα της Ελλάδας.
Ξεχωρίζει με την οργάνωση διεθνών συνεδρίων, σημαντικών ερευνητικών προγραμμάτων, συνεργασιών με εταιρίες και πανεπιστήμια του εξωτερικού, όπως η Οξφόρδη (πάπυροι Οξύρρυγχου) ή προγράμματα μελέτης επιγραφών σε βράχους στη Σαντορίνη, με την πρώτη ελληνική γραφή.
Ο κ. Πιερρής παρατηρεί ότι οι δραστηριότητες του Ινστιτούτου έχουν σκοπό να αναδείξουν ότι η φιλοσοφία δεν είναι ζήτημα κλειστών κυκλωμάτων ή κάποιας συγκεκριμένης επαγγελματικής συντεχνίας, η οποία ασχολείται με μυστηριώδεις εσωτερικούς κανόνες που δεν έχουν πια σχέση με πραγματικότητα.
Το Ινστιτούτο Φιλοσοφικών Ερευνών διοργανώνει το δέκατο έκτο κύκλο των Σεμιναρίων Ιστορικοφιλοσοφικού Λόγου και ο κ. Πιερρής σημειώνει πως: «Ο αρχαίος ελληνικός λόγος βρίσκεται στον πυρήνα της φιλοσοφικής αντιμετώπισης των πραγμάτων, είναι ένα κλειδί-διαχρονικής και καθολικής σημασίας- που ανοίγει πολλές πόρτες της πραγματικότητας για να την καταλάβουμε και να χαράξουμε πορεία αποτελεσματικά. Δεν είναι τυχαίο ότι η ανθρωπότητα στις κρίσιμες εποχές των μεγάλων μεταβολών (εμπέδωση ισλαμισμού 7ο-8ο αιώνα μ.Χ., δημιουργία Δυτικής Ευρώπης το μεσαίωνα, αναγέννηση, διαφωτισμός) επανέρχεται σε αυτόν».
Πηγή:ilia24.gr
Την διάλεξη για το συγκεκριμένο θέμα, έδωσε ο κ. Απόστολος Πιερρής, Διευθυντής του Ινστιτούτου και εμβριθής γνώστης της αρχαίας Ελληνικής Τέχνης & Φιλοσοφίας, ο οποίος και με την βοήθεια διαφανειών αναφέρθηκε στην μορφολογική ανάλυση και υφολογική ταυτοποίηση στα πλαίσια των ρευμάτων πλαστικής του αυστηρού ρυθμού του Ναού». Όπως και ο ίδιος εξήγησε, «ο ναός του Δία καλύπτει κατασκευαστικά το β΄ τέταρτο του 5ου αι.π.Χ, εποχή πλήρους ανάπτυξης του λεγόμενου αυστηρού ρυθμού. Από αρχιτεκτονικής και γλυπτικής άποψης αποτελεί το αποκορύφωμα του πρώιμου κλασικού ρυθμού ενώ ο συμβολισμός του ήταν πολυεπίπεδος και εξαιρετικά ισχυρός».
Στην εισήγησή του ο Διευθυντής του Ινστιτούτου ανέδειξε σημαντικά θέματα που έχουν σχέση με την μορφολογική ανάλυση των τριών γλυπτικών ομάδων του ναού , την προσπάθεια απόδοσής τους στα αναγνωρίσιμα ρεύματα του αυστηρού ρυθμού με παράλληλη αναφορά σε αρχαιολογικά δεδομένα και φιλολογικές πηγές
Γ) Παρουσία των κύριων καλλιτεχνών οι οποίοι εργάστηκαν στο ναό και τέλος παρουσίασε τους κύριους καλλιτέχνες οι οποίοι εργάστηκαν στο ναό.
Εισήγηση έκανε και η Έφορος Αρχαιοτήτων Ηλείας κ. Ερωφίλη – Ίρις Κόλλια, ενώ την εκδήλωση παρακολούθησε μεταξύ άλλων και ο δήμαρχος Ολυμπίας κ. Θύμιος Κοτζιάς, ο αντιδήμαρχος κ. Γιώργος Δεββές, ο πρόεδρος της Λέχσης Τραπεζικών Ν. Ηλείας κ. Κώστας Τριανταφυλλόπουλος και κυρίως αρχαιολόγοι και φιλόλογοι που είχαν να διδαχθούν πολύ σημαντικά πράγματα από την παρουσίαση του κ. Πιερρή.
.........................................................................................
Αρχαία Ολυμπία: «Ο Παυσανίας επιβεβαιώνεται» -Φωτό
Η
Εφορεία Αρχαιοτήτων Ηλείας και το Ινστιτούτο Φιλοσοφικών Ερευνών της
Πάτρας διοργάνωσαν στην Αρχαία Ολυμπία την Δευτέρα 18/12/2017
πολιτιστική εκδήλωση με θέμα:
"Ο
Γλυπτικός Διάκοσμος του Ναού του Διός: Μορφολογική ανάλυση και υφολογική
ταυτοποίηση στα πλαίσια των ρευμάτων πλαστικής του αυστηρού ρυθμού" Γράφει η Πουλχερία Γεωργιοπούλου
Εισηγητής της εκδήλωσης ήταν ο κ. Απόστολος Πιερρής, Διευθυντής του Ινστιτούτου και εμβριθής γνώστης της αρχαίας Ελληνικής Τέχνης και Φιλοσοφίας.
Στην εκδήλωση που πραγματοποιήθηκε στο αμφιθέατρο του ΣΠΑΠ στην έδρα της Εφορείας Αρχαιοτήτων, η εισήγηση του κ. Πιερρή ανέδειξε θέματα σχετικά με την: Α) Μορφολογική ανάλυση των τριών γλυπτικών ομάδων του ναού Β) Προσπάθεια απόδοσής τους στα αναγνωρίσιμα ρεύματα του αυστηρού ρυθμού με παράλληλη αναφορά σε αρχαιολογικά δεδομένα και φιλολογικές πηγές Γ) Παρουσία των κύριων καλλιτεχνών οι οποίοι εργάστηκαν στο ναό.
Το αντικείμενο της παρουσίασης του κ. Πιερρή παρουσιάζει ιδιαίτερο ενδιαφέρον καθώς στις ανασκαφές έχουν βρεθεί τα μέρη όλων των μορφών που αναφέρει ο Παυσανίας σε καθένα από τα αετώματα και άλλων που τις παραλείπει, καθώς και μέρη από όλες τις μετόπες των άθλων του Ηρακλή.
Τεχνοκριτικά προβλήματα σχετικά με τα γλυπτά αυτά συζητιούνται ακόμα χωρίς τα συμπεράσματα να γίνονται ομόφωνα δεχτά.
Τη σύγχυση επέτεινε η σημείωση του Παυσανία πως τα γλυπτά του ανατολικού αετώματος είναι έργα του Παιώνιου και του δυτικού του Αλκαμένη. Οι περισσότεροι αποκλείουν και τους δυο αυτούς καλλιτέχνες.
Το ίδιο πρόβλημα συναντάται και στις μετόπες καθώς άλλος τις απέδωσε σ΄ένα πλάστη και σε άλλον τα δυο αετώματα, ενώ άλλος θεώρησε όλα τα γλυπτά ως προερχόμενα από τοπικά εργαστήρια: όπως ο αρχιτέκτονας έτσι και οι πλάστες ήταν τεχνίτες του τόπου.
Άλλος αποδίδει τις μικρές διαφορές της τεχνικής στην καλλιτεχνική εξέλιξη του ενός μόνο Πελοποννήσιου τεχνίτη που έκαμε και τις μετόπες και τα αετώματα και άλλος δέχεται ένα τεχνίτη, ο οποίος δεν μπορεί να υπαχθεί σε ορισμένο εργαστήριο, είχε όμως βοηθούς στην Ολυμπία, στην εργασία των οποίων οφείλονται οι παρατηρούμενες διαφορές τεχνοτροπίας.
Για να τεκμηριώσει την πεποίθησή του ο ομιλητής για την ορθότητα των στοιχείων που αναφέρει ο Παυσανίας και αφορούν τους δημιουργούς που φιλοτέχνησαν τον γλυπτικό διάκοσμο του Ναού του Διός θεώρησε απαραίτητη καταρχήν μια ιστορική, πολιτισμική, κοινωνική και πολιτική ανασκόπηση της εποχής κατά την οποία φιλοτεχνήθηκαν τα γλυπτά.
Η Ολυμπία απέκτησε νέα λάμψη μετά τους Περσικούς Πολέμους ως κέντρο Ελληνισμού με σύμβολο τον τότε οικοδομηθέντα Ναό του Διός τον ένα από τους τρεις μέγιστους ναούς του κόσμου κατά τον Curtius, ανέφερε ο κ. Πιερρής.
Λίγο μετά το 472 π.Χ. οι Ηλείοι έκαναν μια τελική εκκαθάριση λογαριασμών με τους γείτονές τους και από τα λάφυρα των κατακτηθέντων και ενσωματωθέντων πια νοτίων περιοχών με πρώτη την Πισάτιδα οικοδόμησαν το μέγα σύμβολο του Ελληνισμού, το Ναό του Διός στην Ολυμπία.
Το διαθέσιμο κεφάλαιο διογκώθηκε και από την αυξημένη εισροή εσόδων λόγω της μεγενθυνόμενης σημασίας των Ολυμπίων και της αποκλειστικής πλέον εκμετάλλευσης του ιερού και των αγώνων από τους Ηλείους.
Την ίδια εποχή έγινε η μεγάλη αναδιοργάνωση των αγώνων, ορίσθηκαν 9 Αγωνοθέτες, ένας εξ εκάστης φυλής της διευρυμένης Ηλειακής επικράτειας και συνοικίστηκε η Ήλις ως πρωτεύουσα της επικράτειας, αυτής που συμπεριέλαβε τελικά την Τριφυλία προς Νότο μέχρι Φιγαλείας στην Αρκαδία και Λεπρέου παρά την Νέδα.
Με αυτόν το τρόπο οι Ηλείοι εμπέδωσαν οριστικά την κυριαρχία τους σε όλη την περιοχή από Πισάτιδος μέχρι Μεσσηνίας.
Αρχιτέκτων του Ναού στην Ολυμπία ήταν εντόπιος, ο Ηλείος Λίβων, αναφέρει ο Παυσανίας.
Η αρχιτεκτονική δομή είναι αυστηρή, εναρμόνια στιβαρή,"διατονική" και μεγαλοπρεπής: η πεμπτουσία του Δωρικού ρυθμού, μεταξύ του ΔυτικοΕλληνικού βάρους και της Αττικής χάρης.
Η μορφή ισορροπεί ακριβώς στην απόλυτη αιχμή της ύπαρξης, συντονίζεται οξύτατα με την τελειότητα του Είναι όπου όλη η δύναμη του όντος έχει ουσιωθεί στο κάλλος.
Αυτή ήταν η Διακήρυξη των Ηλείων, το μέγιστο κατόρθωμά τους, ο ναός που συνελήφθη ως μνημείο Ελληνισμού, είπε ο κ. Πιερρής.
Ο γλυπτικός διάκοσμος ανήκει σε τρεις διαφορετικούς καλλιτέχνες.
Ακόμα και χωρίς τη μαρτυρία του Παυσανία αυτό γίνεται αντιληπτό, τόνισε ο κ. Πιερρής, από το γεγονός ότι οι τρεις ομάδες των δυο αετωμάτων και των μετοπών επιδεικνύουν και τρεις διαφορετικές μορφολογικές τροπικότητες.
Οι μετόπες έγιναν αναγκαστικά πρώτες και ενσωματώθηκαν στην αρχιτεκτονική δομή πριν την ολοκλήρωση του ναού. Ο Παυσανίας δεν γνωρίζει σε αυτή την περίπτωση τον καλλιτέχνη-δημιουργό, ο κ. Πιερρής στα πλαίσια μελέτης του για το Δωρικό Ερευνητικό Σχέδιο καταλήγει στο γεγονός ότι οι Μετόπες του Ναού του Διός στην Ολυμπία ανήκουν στην Αργεία πλαστική και έχουν φιλοτεχνηθεί από το σημαντικότερο γλύπτη της Σχολής τον Αγελάδα.
Για τα αετώματα έγινε διαγωνισμός. Σε διαγωνισμό ταυτόχρονο η χωριστό ο Παιώνιος κέρδισε αναλαβών το ανατολικό αέτωμα, ο δε Αλκαμένης το Δυτικό.
Ο Παυσανίας, σύμφωνα με τον κ. Πιερρή, κατά κανόνα σαφώς διακρίνει το τι συνάγει (στηριζόμενος σε δεδομένα που αναφέρει) από το τι ασφαλώς γνωρίζει.
Αναλύωντας την επιγραφή που διάβασε και ο Παυσανίας στο τριπρισματικό βάρθρο της Νίκης:
Μεσσάνιοι και Ναυπάκτιοι ανέθεν Διί
Ολυμπίω δεκαταν από των πολεμίων.
Παιόνιος εποίησε Μενδαίος
και τ΄ακρωτήρια ποιών επί τον ναόν ενίκα.
καταλήγει στο γεγονός ότι πρόκειται για αγώνα και κρίση καλλιτεχνική.
Με τη βοήθεια οπτικού υλικού προχώρησε στην λεπτομερειακή ανάλυση των δυο γλυπτικών θεμάτων σε σχέση με γλυπτά που βρίσκονται σε άλλα μουσεία της Ελλάδας και του εξωτερικού, εξετάζοντας τις μορφολογικές διαφορές , την αντιπαράθεση μεταξύ των δυο αετωμάτων, την πτυχολογία, τον σωματότυπο αρσενικό ("Για όποιον βλέπει τον Απόλλωνα δεν υπάρχει επιστροφή") και θηλυκό, την διαφορά δομικής και σύνθεσης, τον τρόπο με τον οποίο η φιλοσοφία υπεισέρχεται στην τέχνη του πρώιμου κλασικού ρυθμού.
Περιέγραψε ο ομιλητής μια εποχή όπου επικρατεί παντού, το Σπαρτιατικό πλαστικό ιδεώδες της σωματικής Μορφής και στην Κλασσική Γλυπτική κάθε Ιωνισμός μένει ως στοιχείο μόνον.
Ο αρχαϊκός Ιωνικός πλαστικός ρυθμός του συνέχοντος πέρατος γραμμών και επιπέδων σε συνεχή ροή κατά το όλον και της λείας και ομαλής συνέχειας των μερών μεταξύ τους, παραμερίζεται υπέρ της Δωρικής αρχής της αρμονίας ισχυρά αναπτυγμένων και έντονα διακρινομένων, σχεδόν διαχωριζόμενων μερών.
Η Δωρική Πλαστική Αρχή και η Σπαρτιατική Μορφολογική Τεκτονική κυριαρχούν και στις δυο γραμμές του Κλασσικού, το Πελοποννησιακό και το Αττικό Δωρικό.
Το πνεύμα και η μορφή είναι Δωρικά παντού (η Τέχνη στην Αθήνα Δωρίζει Φειδίας-Αλκαμένης), τα αγάλματα της νέας αθλητικής σωματικής μορφολογίας ανήκουν σε δύο παράλληλους αλλά διαφορετικούς μεταξύ τους υποτύπους και αντιστοιχούν στις "Σχολές" που έδωσαν τις γλυπτικές συνθέσεις των αετωμάτων στο Ναό του Διός της Ολυμπίας, επιβεβαιώνοντας τα στοιχεία που έχει καταγράψει ο Παυσανίας στα Ηλιακά.
Τις διαφορετικές τάσεις στα αετώματα, παραλλήλισε ο κ. Πιερρής ολοκληρώνοντας την ενδιαφέρουσα παρουσίασή του, με τα έργα των αναγεννησιακών καλλιτεχνών Μικελάντζελο (δωρικός) και του Ραφαήλ (ιωνικός) που είναι μεν σύγχρονοι αλλά η τέχνη τους παρουσιάζει σημαντικές διαφορές.
Ο Απόστολος Πιερρής είναι ο διευθυντής του Ινστιτούτου Φιλοσοφικών Ερευνών της Πάτρας, ένα πνευματικό ίδρυμα που έχει ξεπεράσει τα όρια της πόλης και τα σύνορα της Ελλάδας.
Ξεχωρίζει με την οργάνωση διεθνών συνεδρίων, σημαντικών ερευνητικών προγραμμάτων, συνεργασιών με εταιρίες και πανεπιστήμια του εξωτερικού, όπως η Οξφόρδη (πάπυροι Οξύρρυγχου) ή προγράμματα μελέτης επιγραφών σε βράχους στη Σαντορίνη, με την πρώτη ελληνική γραφή.
Ο κ. Πιερρής παρατηρεί ότι οι δραστηριότητες του Ινστιτούτου έχουν σκοπό να αναδείξουν ότι η φιλοσοφία δεν είναι ζήτημα κλειστών κυκλωμάτων ή κάποιας συγκεκριμένης επαγγελματικής συντεχνίας, η οποία ασχολείται με μυστηριώδεις εσωτερικούς κανόνες που δεν έχουν πια σχέση με πραγματικότητα.
Το Ινστιτούτο Φιλοσοφικών Ερευνών διοργανώνει το δέκατο έκτο κύκλο των Σεμιναρίων Ιστορικοφιλοσοφικού Λόγου και ο κ. Πιερρής σημειώνει πως: «Ο αρχαίος ελληνικός λόγος βρίσκεται στον πυρήνα της φιλοσοφικής αντιμετώπισης των πραγμάτων, είναι ένα κλειδί-διαχρονικής και καθολικής σημασίας- που ανοίγει πολλές πόρτες της πραγματικότητας για να την καταλάβουμε και να χαράξουμε πορεία αποτελεσματικά. Δεν είναι τυχαίο ότι η ανθρωπότητα στις κρίσιμες εποχές των μεγάλων μεταβολών (εμπέδωση ισλαμισμού 7ο-8ο αιώνα μ.Χ., δημιουργία Δυτικής Ευρώπης το μεσαίωνα, αναγέννηση, διαφωτισμός) επανέρχεται σε αυτόν».
Πηγή:ilia24.gr
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου