Την ημέρα αυτή, ο οργανισμός του ΟΗΕ για τον πολιτισμό και την εκπαίδευση προτρέπει τα κράτη - μέλη του να διοργανώνουν εκδηλώσεις και συζητήσεις για φιλοσοφικά θέματα.
Φιλοσοφία είναι η επιστήμη που ασχολείται με ερωτήματα, προβλήματα ή απορίες που μπορούμε να αποκαλέσουμε οριακά, θεμελιώδη, ή έσχατα, όπως αυτά της ύπαρξης, γνώσης, αξίας, αιτίας, γλώσσας και του νου. Ξεχωρίζει από άλλους τρόπους αντιμετώπισης των παραπάνω προβλημάτων, από την κριτική και γενικώς συστηματική προσέγγιση των θεμάτων και την οικοδόμησή της πάνω σε λογικές εξηγήσεις.
Η λέξη φιλοσοφία ετυμολογικώς είναι σύνθετη και προέρχεται από το αρχαίο ελληνικό φιλείν (αγαπώ) και τη λέξη σοφία, δηλαδή αγάπη για τη σοφία. Η φιλοσοφία μάς ανοίγει νέους δρόμους και αναζητά απαντήσεις σε ερωτήματα που πιθανώς ξεπερνούν τις ανθρώπινες γνωστικές δυνατότητες, βοηθώντας στη διερεύνηση των ορίων της ανθρώπινης σκέψης, ακόμα και όταν δεν φτάνει σε κάποιο αποτέλεσμα ο επαγωγικός της προβληματισμός. Δεν θα ήταν λάθος να πούμε ότι φιλοσοφία είναι σκέψη πάνω στην ίδια τη σκέψη και τις δυνατότητες της.
Γενικώς θα μπορούσε να διατυπώσει κανείς ότι φιλοσοφική σκέψη είναι η διανοητική διερεύνηση βαθέων ερωτημάτων για τη σχέση του ανθρώπου με τον κόσμο και τη θέση του σ’ αυτόν. Η φιλοσοφία δεν αρκείται στην ανάλυση της πραγματικότητας του εμπειρικού κόσμου, αλλά διατυπώνει προτάσεις για την αλλαγή του. Ένας φιλόσοφος δεν αρκείται στο να διατυπώσει πώς έχουν τα πράγματα, αλλά προχωρά και σε συγκεκριμένες προτάσεις για το πώς θα μπορούσαν να είναι. Οι εκάστοτε φιλόσοφοι, σύμφωνα με το εννοιολογικό περιεχόμενο που προσάπτουν στη φιλοσοφία, δημιουργούν και το ανάλογο φιλοσοφικό ρεύμα.
Εύρος της φιλοσοφίας
Ο Μπέρτραντ Ράσελ διατυπώνει τη θέση πως η φιλοσοφία είναι μια δεξαμενή γνώσεων που ακόμα είναι ανέτοιμες προς εξειδικευμένη επιστημονική διαπραγμάτευση. Επομένως, όπως έχει ιστορικά αποδειχθεί άλλωστε, η φιλοσοφία είναι η επιστήμη των επιστημών, o κορμός της διεπιστημονικής γνώσης, ο άσβεστος πόθος αναζήτησης του ανθρώπου. Πρέπει να ληφθεί υπόψη ότι οι σύγχρονες θετικές επιστήμες (Μαθηματικά, Φυσική, Χημεία, Ιατρική, Αστρονομία κ.α.) αλλά και μεταγενέστερες θεωρητικές (Ψυχολογία, Κοινωνιολογία κ.α.) ξεπήδησαν από το φιλοσοφικό στοχασμό.Παρόλο το εύρος της έννοιας της Φιλοσοφίας, δεν πρέπει να παραβλέπεται το γεγονός ότι πρόκειται για επιστήμη (και μάλιστα τη "μητέρα" επιστήμη όπως είδαμε). Επομένως η μέθοδος ενός στοχασμού ώστε αυτός να ονομασθεί φιλοσοφικός πρέπει να τηρεί συγκεκριμένα επιστημονικά κριτήρια και στάδια. Αυτά τα στάδια είναι εκείνα της Παρατηρήσεως, της Υποθέσεως, του Πειράματος, της Απόδειξης και της Επαναλήψεως. Ο φιλοσοφικός στοχασμός απαραίτητα πρέπει να εγκολπώνει την επιστημονική αποδεικτική διαδικασία.
Κλάδοι της φιλοσοφίας
Η Φιλοσοφία διαιρείται στους ως κάτωθι κλάδους:- Ηθική ονομάζεται ο τομέας της Φιλοσοφίας που διερευνά ποιος είναι ο καλύτερος τρόπος να ζει ο άνθρωπος, ενώ δευτερευόντως, διερευνά το κατά πόσον μια τέτοια ερώτηση μπορεί πράγματι να απαντηθεί. Οι κύριοι κλάδοι της Ηθικής Φιλοσοφίας είναι η Μετα-ηθική, η Φορμαλιστική Ηθική και η Εφαρμοσμένη Ηθική.
- Αισθητική ονομάζεται ο τομέας που ασχολείται με τη μελέτη και αντίληψη της ομορφιάς, της Τέχνης, της αναψυχής, θεμάτων γούστου και αισθημάτων, γενικώς με τον ορισμό του ωραίου, του αρμονικού και των αντιστρόφων τους.
- Γνωσιολογία ονομάζεται ο κλάδος που διερευνά τα όρια, την προέλευση και την ποιότητα της ανθρώπινης γνώσης.
- Μεταφυσική ονομάζεται ο τομέας που ασχολείται με το επέκεινα, με εκείνο που η εμπειρία δεν μας αποκαλύπτει. (Δεν πρέπει να συγχέεται με εξωεπιστημονικούς κλάδους όπως η Παραφυσική). Μελετά τη φύση της πραγματικότητας, περιλαμβάνοντας τη σχέση μεταξύ νου και σώματος, ουσίας, γεγονότος και αιτίας. Παραδοσιακοί κλάδοι της είναι η Κοσμολογία και η Οντολογία.
- Επιστημολογία ονομάζεται ο τομέας που ασχολείται με τη φύση και το σκοπό της γνώσης, καθώς και αν η γνώση είναι δυνατή. Μεταξύ των κεντρικών προβληματισμών της είναι οι φιλοσοφικές προκλήσεις που θέτει ο Σκεπτικισμός και οι σχέσεις μεταξύ αλήθειας, πίστης και αιτιολόγησης.
- Πολιτική Φιλοσοφία είναι η μελέτη των θεσμών διακυβέρνησης και των σχέσεων ατόμων (ή οικογενειών και φατριών) με κοινότητες, όπως το κράτος. Περιλαμβάνει ερωτήματα για τη δικαιοσύνη, το νόμο, την περιουσία, καθώς και τα δικαιώματα και υποχρεώσεις των πολιτών. Η Πολιτική Φιλοσοφία και η Ηθική αποτελούν παραδοσιακά αλληλένδετους τομείς, καθώς και οι δύο περιστρέφονται γύρω από το ερώτημα τού τι είναι καλό και πώς πρέπει να διαβιούν οι άνθρωποι με σκοπό τη συνεχή προαγωγή των ανθρώπινων κοινωνιών.
- Λογική είναι η μελέτη των έγκυρων διαλεκτικών φορμών. Ξεκινώντας στα τέλη του 19ου αιώνα, μαθηματικοί όπως ο Γκότλομπ Φρέγκε εστίασαν στην μαθηματική προσέγγιση της Λογικής, η οποία σήμερα χωρίζεται σε δύο ευρείς κλάδους: τη Μαθηματική Λογική και τη λεγόμενη Φιλοσοφική Λογική.
- Φιλοσοφία της Γλώσσας είναι αυτή που ερευνά θέματα της φύσης, καταγωγής και χρήσης της γλώσσας
- Φιλοσοφία της Θρησκείας είναι ο κλάδος της Φιλοσοφίας που ασχολείται με τη μελέτη προβλημάτων της θρησκείας.
Φιλόσοφοι
Δυτική Φιλοσοφία
Αρχαίοι Έλληνες
- Γοργίας
- Σωκράτης
- Πλάτωνας
- Πυθαγόρας
- Αριστοτέλης
- Επίκουρος
- Ζήνων ο Κιτιεύς
- Αντισθένης
- Διογένης της Σινώπης
Αρχαίοι Ρωμαίοι
Φιλόσοφοι στο Μεσαίωνα
Φιλόσοφοι του Διαφωτισμού
- Καρτέσιος (Ρενέ Ντεκάρτ)
- Ζαν Μποντέν
- Νικολό Μακιαβέλι
- Ντενί Ντιντερό
- Νικολά ντε Κοντορσέ
- Γκότφριντ Βίλχελμ Λάιμπνιτς
- Τόμας Χομπς
- Τζον Λοκ
- Ζαν Ζακ Ρουσώ
- Τσέζαρε Μπεκκαρία
- Βολταίρος
- Αλεξίς ντε Τοκβίλ
- Μοντεσκιέ
- Έντμουντ Μπερκ
- Ντέιβιντ Χιουμ
- Εμμάνουελ Καντ
- Μπαρούχ Σπινόζα
- Τζωρτζ Μπάρκλεϋ
- Άρθουρ Σοπενχάουερ
Φιλόσοφοι του 19ου αιώνα
- Τζέρεμι Μπένθαμ
- Τζέιμς Μιλλ
- Τζον Στιούαρτ Μιλλ
- Σαρλ Φουριέ
- Γκέοργκ Βίλχελμ Φρήντριχ Χέγκελ
- Φρίντριχ Ένγκελς
- Καρλ Μαρξ
- Μιχαήλ Μπακούνιν
- Φρειδερίκος Νίτσε
- Εμίλ Ντιρκάιμ
- Γκιόργκι Λούκατς
- Αύγουστος Κοντ
- Σαίρεν Κίρκεγκωρ
- Μαξ Βέμπερ
- Ρόζα Λούξεμπουργκ
- Μαξ Στίρνερ
Φιλόσοφοι του 20ού αιώνα
- Αλεξάνδρα Κολλοντάι
- Μάρτιν Χάιντεγκερ
- Έντμουντ Χούσσερλ
- Βίττγκενσταϊν
- Αντόνιο Γκράμσι
- Μπέρτραντ Ράσελ
- Ιμμάνουελ Βαλλερστάιν
- Ερνστ Μπλοχ
- Θέντα Σκότσπολ
- Καρλ Πολάι
- Σμούελ Άιζενσταντ
- Μπάρινγκτον Μουρ
- Χέρμπερτ Μαρκούζε
- Γιούργκεν Χάμπερμας
- Τέοντορ Αντόρνο
- Μαξ Χορκχάιμερ
- Βάλτερ Μπένγιαμιν
- Ζορζ Κανγκιλέμ
- Μισέλ Φουκώ
- Νόαμ Τσόμσκι
- Ζαν-Πωλ Σαρτρ
- Σιμόν ντε Μποβουάρ
- Λουί Αλτουσέρ
- Νίκος Πουλαντζάς
- Τάλκοτ Πάρσονς
- Άυν Ραντ
- Καρλ Πόππερ
- Τζον Ρωλς
- Ρόμπερτ Νόζικ
- Τζέραλντ Κοέν
- Χάνα Άρεντ
- Αντρέ Γκορζ
- Πιέρ Μπουρντιέ
- Ζακ Ντεριντά
- Ζαν Μποντριγιάρ
- Τζόρτζιο Αγκάμπεν
- Ζιλ Λιποβετσκί
- Τζούντιθ Μπάτλερ
- Λένιν
- Ζίλ Ντελέζ
- Βίκτωρ Αλεξέγιεβιτς Βαζιούλιν
- Κορνήλιος Καστοριάδης
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου