Ημέρα Μνήμης και Τιμής για το Καλαβρυτινό Ολοκαύτωμα -13.12.1943 ...
Μαρτυρίες...
Το Ολοκαύτωμα των Καλαβρύτων, 13 Δεκεμβρίου 1943
Οι Γερμανοί μπήκαν στα Καλάβρυτα στις 09/12. Δημιούργησαν έναν ασφυκτικό κλοιό γύρω από την πόλη, προκειμένου να μην μπορεί κανείς να ξεφύγει. Την έντονη ανησυχία των κατοίκων κατάφερε, παραπλανώντας τους, να κατευνάσει ο Γερμανός Διοικητής, ο οποίος τους διαβεβαίωσε ότι δεν πρόκειται κανείς να πάθει τίποτε και ότι ο στόχος τους ήταν η εξόντωση των ανταρτών. Προχώρησαν αρχικά στην πυρπόληση σπιτιών που ανήκαν σε αντάρτες και αναζήτησαν την τύχη των Γερμανών τραυματιών της Μάχης της Κερπινής.
Στις 12/12, οι Γερμανοί άρχισαν να ετοιμάζονται για να αποχωρήσουν την επομένη. Το πρωί στις 13/12, ημέρα Δευτέρα, πριν καλά καλά ξημερώσει, χτύπησαν τις καμπάνες της κεντρικής εκκλησίας και Γερμανοί αξιωματικοί και στρατιώτες διέταξαν να συγκεντρωθούν όλοι οι κάτοικοι στο Δημοτικό Σχολείο, αφού πάρουν μαζί τους μια κουβέρτα και τρόφιμα μιας ημέρας.
Στο κτίριο του σχολείου έγινε ο χωρισμός και ο αποχωρισμός. Τα γυναικόπαιδα κλείστηκαν στο σχολείο και οι άνδρες από 14 χρονών και πάνω οδηγήθηκαν σε φάλαγγες στην κοντινή Ράχη του Καππή. Ο χώρος ήταν προσεκτικά επιλεγμένος. Η αμφιθεατρική του διαμόρφωση δεν θα επέτρεπε σε κανένα να γλιτώσει. Οι Καλαβρυτινοί ήταν αναγκασμένοι να βλέπουν τις περιουσίες τους, τα σπίτια και ολόκληρη την πόλη, να καίγονται και, μαζί τους, να παραδίδονται στη φωτιά οι γυναίκες και τα ανήλικα παιδιά τους έγκλειστα στο κτίριο του Σχολείου, το οποίο φρουρούσαν πάνοπλοι στρατιώτες.
Ο Γερμανός Διοικητής, για να καθησυχάσει και να παραπλανήσει τους συγκεντρωμένους, έδωσε το λόγο της στρατιωτικής του τιμής ότι δεν πρόκειται να τους σκοτώσουν. Ολόκληρη η πόλη παραδόθηκε σης φλόγες.
Την ίδια στιγμή ο Οδοντωτός κατηφόριζε κατάφορτος με τις σοδιές από το πλιάτσικο των Γερμανών στα σπίτια, στα μαγαζιά και τις αποθήκες, απ΄ όπου άρπαξαν ότι πολύτιμο υπήρχε. Μαζί και τα χρήματα και τα αποθέματα των Τραπεζών και των Δημοσιών Υπηρεσιών, αφού προηγουμένως ανάγκασαν τους Διευθυντές να τα παραδώσουν.
Από το ξενοδοχείο «Μέγας Αλέξανδρος», με μια πράσινη και ύστερα μια κόκκινη φωτοβολίδα, δόθηκε το σύνθημα της εκτέλεσης. Τα πολυβόλα θέρισαν τους Καλαβρυτινούς. Ακολούθησε η χαριστική βολή που ολοκλήρωσε το έγκλημα. Διασώθηκαν 13 άτομα.
Στο δημοτικό σχολείο, τα γυναικόπαιδα έζησαν στιγμές αγωνίας και τρόμου, καθώς οι φλόγες έζωναν το κτίριο του σχολείου. Σπάζοντας πόρτες και παράθυρα κατάφεραν τελικά να ξεφύγουν τρέχοντας μακριά από τα σπίτια που φλέγονταν, άρχισαν να αναζητούν τους δικούς τους, Μία από τις γυναίκες, η ηλικιωμένη Κρίνα Τσαβαλά, ποδοπατήθηκε από το πανικόβλητο πλήθος των γυναικόπαιδων και ξεψύχησε πριν αντικρίσει το αποτρόπαιο έγκλημα.
Ύστερα, οι γυναίκες ανηφόρισαν προς το μέρος που είχαν οδηγήσει τους άνδρες και βρέθηκαν μπροστά στο πιο φρικιαστικό και απάνθρωπο θέαμα. Άνδρες, πατεράδες, γιοι και αδελφοί κείτονταν νεκροί πλημμυρισμένοι στο αίμα.
Το μεγάλο Δράμα των Καλαβρύτων είχε ξεκινήσει. Τα νιάτα, οι δημιουργικές δυνάμεις της πόλης, περιουσίες και κόποι χρόνων αφανίστηκαν στις 2:34΄ της 13ης Δεκεμβρίου 1943, όπως δείχνουν οι δείκτες του σταματημένου ρολογιού της εκκλησίας.
Η συνέχεια του δράματος βρήκε τις γυναίκες να προσπαθούν με τα νύχια να σκάψουν πρόχειρους τάφους στην παγωμένη γη του Δεκέμβρη, για να θάψουν τους νεκρούς τους. Με τις κουβέρτες που είχαν κοντά τους, μετέφεραν τους σκοτωμένους στο νεκροταφείο και άλλους έθαψαν εκεί στο λόφο, μια τραγική σκηνή που κράτησε μέρες.
Ακολούθησε η προσπάθεια της επιβίωσης μέσα στα χαλάσματα, που έμελλε για χρόνια να στεγάσουν τις απορφανισμένες οικογένειες.
Το Ολοκαύτωμα των Καλαβρύτων «συγκίνησε και συνένωσε τους Έλληνες - δυνάμωσε τον αγώνα τους κατά του κατακτητή», ομολογεί ο τότε γενικός στρατιωτικός διοικητής των Γερμανών στην Ελλάδα.
Οι Καλαβρυτινές Γυναίκες, οι Καλαβρυτινές Μανάδες, μορφές ηρωικές, παλεύοντας κάτω από δύσκολες συνθήκες, κατάφεραν να αναθρέψουν τα παιδιά τους και να ξαναχτίσουν την πόλη μέσα από τα ερείπια.
Στον Τόπο της Εκτέλεσης, ο Λευκός Σταυρός και η Πετρωμένη Καλαβρυτινή Μάνα, αιώνια σύμβολα του μαρτυρίου, εξακολουθούν να στέλνουν μηνύματα ειρήνης και συναδέλφωσης των λαών του κόσμου.
Ύμνος προς τη Δόξα των Καλαβρύτων
ΦΤΕΡΩΤΗ ΚΟΡΗ
Αφιερωμένο στους πεσόντες του ολοκαυτώματοςτων Καλαβρύτων 13 – 12 – 1943
Με βλέμμα λουσμένο στο Απολλώνιο φώς,
με χέρια π’ αγγίζουν την ίσαλο γραμμή του αιθέρα
στέκεις κόρη, τώρα εδώ, φτερωτή
της ψυχής ν’ απαλύνεις τον πόνο.
Έλα, έλα κόρη Λευκάτη να στέψεις με δάφνης
στεφάνι, με κλωνάρι ελιάς και με άνθη
τους άνδρες που πήρε η οργή του πολέμου.
Έλα Μούσα να ψάλεις τη Δόξα των ανδρών όπου
΄πέσαν στην πλαγιά του Χελμού για πατρίδα.
Δες τη λάμψη, το στεφάνι που φωτίζει την όψη.
Δες τους, όλοι στον ανθό της ωραίας της νιότης.
Έλα, έλα Μούσα να ψάλλεις της Δόξας αθάνατη ωδή.
Δεκεμβρίου 13, 2011
Γιώργος Σπηλιώτης
Δρ. Πολιτικός Μηχανικός,
Μέλος της Εταιρίας Ελλήνων Λογοτεχνών
ΚΑΛΑΒΡΥΤΙΝΗ ΓΗ
Γη, που σπαρμένη κόκαλα και ποτισμένη μ’ αίμα,
Γη, Λευτεριάς ξημέρωμα και Ιστορίας θρέμμα.
Γη, ρωμιοσύνης καύχημα και δόξας περηφάνια,
που τα’ όνομά σου τραγουδούν ως τα εφτά ουράνια,
που ήρωες στεφάνωσες και τάγματα μαρτύρων,
που ’χεις αγάπη ζηλευτή ευεργετών απείρων,
που και η φύση απλόχερα σε στόλισε με χάρη,
με κάνεις όλο να ριγώ, να είμ’ όλο καμάρι,
να προσκυνώ μ’ ευλάβεια τα Άγια Χώματά σου
Καλάβρυτα, Πατρίδα μου! Να ζουν τα Ιδανικά σου!
(Από την ποιητική συλλογή
του Νίκου Παπακωνσταντόπουλου "Έμμετρα")Ομιλία του ομότιμου καθηγητή Σπύρου Γ. Καμπέρου στις εκδηλώσεις μνήμης του Καλαβρυτινού Ολοκαυτώματος
Καλάβρυτα 13 Δεκεμβρίου 2012
Σεβασμιότατε,
Πονεμένες Καλαβρυτινές Μάνες και διασωθέντα παιδιά του Καλαβρυτινού ολοκαυτώματος, Κύριε Δήμαρχε της Μαρτυρικής πόλης των Καλαβρύτων Κύριοι εκπρόσωποι των Πολιτικών, Στρατιωτικών και Δικαστικών Αρχών, Σεβαστό Εκκλησίασμα
ΚΑΛΑΒΡΥΤΑ, Δευτέρα, 13ις Δεκέμβρη 1943
Έχουν περάσει 69 χρόνια, από την ημέρα εκείνη που στα Καλάβρυτα παίχτηκε μία πολυπρόσωπη Τραγωδία. Μια τραγωδία που απέδειξε πόσο διαχρονικός είναι ο στίχος, του χορού, στη Αντιγόνη του Σοφοκλή.
« Πολλά τα δεινά κουδέν ανθρώπου δεινότερον πέλει »
« Πολλά είναι τα φοβερά, αλλά τίποτα δεν είναι πιο ικανό, πιο αξιοθαύμαστο από τον άνθρωπο ». Πιστεύω ότι, μία αναδρομή, στα μονοπάτια της Καλαβρυτινής εκείνης Τραγωδίας, θα το επιβεβαιώσει.
Η σύντομη αναδρομή σε εκείνη, την ημέρα, είναι:
- Ένα ευλαβικό μνημόσυνο σε εκείνους που θυσιάστηκαν,
- Ένα μεγάλο, ευχαριστώ, στις Καλαβρυτινές Μάνες, που πάλεψαν να επιβιώσουμε,
- Μία θύμηση, σ΄ όσους έζησαν, εδώ, την ημέρα εκείνη και
- Μία παρακαταθήκη, για τις νεότερες γενιές των Ελλήνων.
Η αναδρομή αυτή βασίζεται κυρίως
- στις διηγήσεις των διασωθέντων της σφαγής και
- όσων έζησαν την ημέρα εκείνη.
Η "Ελευθεροτυπία" για το Καλαβρυτινό Ολοκαύτωμα - Συνέντευξη Δημ. Βαρβιτσιώτη
Ολοσέλιδο αφιέρωμα είχε το χθεσινό φύλλο (28.11) της "Ελευθεροτυπίας" για το Καλαβρυτινό Ολοκαύτωμα με αφορμή την επετειακή εκδήλωση που διοργανώνει η Παγκαλαβρυτινή Ένωση" τη Κυριακή 1η Δεκεμβρίου (διαβάστε για την εκδήλωση εδώ) με συνέντευξη του προέδρου της Παγκαλαβρυτινής, κ. Δημ. Βαρβιτσιώτη στην συντάκτη Γιώργο Κιούση.
Το δημοσίευμα έχει ως εξής:
Από 5 μέχρι 15 Δεκεμβρίου 1943 στην «Επιχείρηση Καλάβρυτα» εκτελέστηκαν συνολικά 779 Ελληνες στις περιοχές Καλάβρυτα, Κερπινή, Ρωγοί, Κάτω Ζαχλωρού, Ανω Ζαχλωρού, Μοναστήρι του Μεγάλου Σπηλαίου, Μοναστήρι της Αγίας Λαύρας, Σούβαρδο, Βραχνί, Πριόλιθος, Σκεπαστό, Τρεχλό, Μάνεσι, Μάζι, Βλασία, Παπαντώνη, Μαζέικα (Κλειτορία), Τουρλάδα, Αρμπουνας, Παγκράτι και αλλού.
Ορθρος της ελευθερίας, βωμός θυσίας για την ελευθερία της Ευρώπης. Μνήμη, πένθος, ελπίδα
Όρθρος της ελευθερίας, βωμός θυσίας για την ελευθερία της Ευρώπης. Μνήμη, πένθος, ελπίδα
Τα Καλάβρυτα, τα μοναστήρια και πολλά χωριά πυρπολήθηκαν, ενώ άλλα βομβαρδίστηκαν και ισοπεδώθηκαν. Γενικότερα οι γερμανικές και ιταλικές επιχειρήσεις του 1943 στην περιοχή Καλαβρύτων στοίχισαν τη ζωή σε περίπου 900 ανθρώπους, ενώ οι Γερμανοί αποχωρώντας πήραν μαζί τους τεράστιες ποσότητες τροφίμων και ζώντων ζώων, όλα τα χρήματα από τις τράπεζες των Καλαβρύτων και όλα τα τιμαλφή των πολιτών. Την Κυριακή, ώρα 10.00 έως 3.00 μ.μ. στην αίθουσα της Αρχαιολογικής Εταιρείας Αθηνών, Πανεπιστημίου 22 και Ομήρου στην Αθήνα, η Παγκαλαβρυτινή Ενωση διοργανώνει εκδήλωση Μνήμης και Τιμής για τα 70 χρόνια από το καλαβρυτινό Ολοκαύτωμα από τα γερμανικά και ιταλικά στρατεύματα Κατοχής. Μιλάμε με τον πρόεδρο της Ένωσης, Δημήτρη Βαρβιτσιώτη.
- Η πιο βαριά περίπτωση πολεμικού εγκλήματος στην Ελλάδα;
«Για την τραγωδία των Καλαβρύτων έχουν γραφεί σελίδες που στη συνείδηση του λαού έχουν αποτυπωθεί σαν μία από τις πιο τραγικές ιστορίες του έθνους. Στόχος του γερμανικού επιτελείου ήταν να εκφοβίσει και να τρομοκρατήσει το μεγαλύτερο τμήμα του πληθυσμού. Αποφάσισαν να δώσουν τέτοιου είδους χτυπήματα στην Ελλάδα, ώστε να πλήξουν όλο τον πληθυσμό και τρομοκρατημένος αυτός να σταματήσει να υποστηρίζει το αντάρτικο κίνημα. Ενας τρίτος στόχος του γερμανικού επιτελείου ήταν να χτυπήσουν τα Καλάβρυτα καθότι βρίσκονταν σε στρατηγική τοποθεσία, σε περίπτωση που οι Σύμμαχοι αποφάσιζαν να κάνουν απόβαση στην Πελοπόννησο, ενώ επίσης αποτελούσαν σύμβολο της Επανάστασης από το 1821».
- Στυγνός εγκληματίας;
«Πρόκειται για μια χαρακτηριστική περίπτωση ναζιστή στρατιωτικού ηγέτη του Β' Παγκοσμίου Πολέμου, του διοικητή της Βέρμαχτ στην Πελοπόννησο, του στρατηγού Καρλ φον Λε Σουίρ, που διέταξε τη διεξαγωγή εκκαθαριστικών επιχειρήσεων στην επαρχία Καλαβρύτων. Στυγνός εγκληματίας πολέμου. Σαράντα πέντε ετών τότε, είχε λάβει μέρος στον Α' Παγκόσμιο Πόλεμο και είχε ήδη διακριθεί για τις υπηρεσίες του στο ναζισμό κατά τον Β', ώστε να αναλάβει ύψιστα στρατιωτικά αξιώματα και το 1942 να παρασημοφορηθεί με τον "χρυσό γερμανικό σταυρό". Ως διοικητής της 117 Μεραρχίας Καταδρομών ευθύνεται για πολυάριθμα εγκλήματα πολέμου εναντίον αμάχων στη βόρεια Πελοπόννησο, με αποκορύφωμα το καλαβρυτινό Ολοκαύτωμα».
- Μόνο αυτός;
«Η απόφαση αυτή είχε ληφθεί οπωσδήποτε πριν από την εκτέλεση των αιχμαλώτων, όπως προκύπτει από σχετικές πηγές, και επομένως δεν ευσταθεί η ευρύτατα διαδεδομένη και αποπροσανατολιστική "θεωρία περί αντιποίνων". Αντίθετα, η "Επιχείρηση Καλάβρυτα" συνδέεται άμεσα με γενικότερες σχετικές επιτελικές αποφάσεις των ναζί».
- Οι γερμανικές αποζημιώσεις;
«Οι εξελίξεις αναδεικνύουν την αναγκαιότητα το θέμα να στοιχειοθετηθεί με αδιαμφισβήτητα στοιχεία και να υποστηριχθεί τόσο νομικά όσο και από πλευράς πολιτείας. Το έγκλημα του Ολοκαυτώματος των Καλαβρύτων το 1943 παραμένει αδικαίωτο. Ακόμη δεν έχει καν ζητηθεί "συγγνώμη" από τους Γερμανούς αναγνωρίζοντας την ευθύνη τους. Τα Καλάβρυτα αποτελούν μία από τις ελάχιστες περιπτώσεις όπου η ληστρική επιδρομή των ναζί έχει καταγραφεί με πλήρη λεπτομέρεια. Με την ύπαρξη αυτών των στοιχείων μπορεί και πρέπει να στοιχειοθετηθούν διεκδικήσεις και εμείς ως Παγκαλαβρυτινός Φορέας θα λειτουργήσουμε υποστηρίζοντας ενέργειες προς την κατεύθυνση αυτή»
Να συμπληρώσουμε ακόμα και τούτο. Η Κερπινή είναι ίσως το μοναδικό χωριό της επαρχίας μας που στην ιστορική της πορεία γνώρισε τέσσερις φορές την καταστροφική μανία διαφόρων επιδρομέων. Η πρώτη ήταν το 1773 από τους Αλβανούς, η δεύτερη από τον Καραϊσκάκη μαζί με τον Κίτσο τζαβέλλα από 14-17,πάλι Μήνα Δεκέμβριο το 1824, η Τρίτη το 1827 από τους τουρκοαιγύπτιους του Ιμπραήμ και η τέταρτη και ολοκληρωτική ήταν στις 8 Δεκεμβρίου 1943 από τους ΝΑΖΙ κατακτητές.
.......................................................................................................................
Λόγος τιμής και Μνήμης και για το Ολοκαύτωμα τις 8-12-1943 της δ. Ευτυχίας Καραπατή.
Αγαπητοί συμπατριώτες και /-ισσες
Κύριε δήμαρχε,
Αγαπητές κυρίες και κύριοι,
Συγκεντρωθήκαμε όλοι μας εδώ για να αποδώσουμε φόρο τιμής και χρέους, στην μνήμη των άδικα εκτελεσθέντων συμπατριωτών μας σε αυτό εδώ το μέρος όπου σε λίγες ημέρες, στις 8 Δεκέμβρη κλείνουν 74 χρόνια από την αποφράδα εκείνη μέρα που οι Γερμανοί-ναζί κατακτητές εκτελούν τον άμαχο πληθυσμό, λεηλατούν και πυρπολούν το χωριό μας ενώ την ίδια τύχη θα έχουν και τα γύρω χωριά ,οι Ρωγοί, το Μέγα Σπήλαιο και στις 13 Δεκέμβρη ολοκληρώνουν τη θηριωδία τους στα Καλάβρυτα. Ένα από τα χειρότερα ναζιστικά εγκλήματα που διαπράχθηκαν στην Ελλάδα της Κατοχής ήταν αυτό του Ολοκαυτώματος στην επαρχίας Καλαβρύτων.
Είμαστε εδώ κύριες και κύριοι για να κρατήσουμε την μνήμη ζωντανή, ως φάρος, που λάμπει, διδάσκει και εμπνέει όπως σωστά λέει και στο κεντρικό του μήνυμα ο Δήμος Καλαβρύτων για τα τραγικά γεγονότα στην επαρχίας μας.
Είναι ημέρα μνήμης, τιμής και χρέους όλων μας, γιατί
“Η μνήμη είναι η μητέρα της σοφίας”. Αυτό έλεγε, 2.500 χρόνια πριν ο Αισχύλος. Κι αυτή η αλήθεια δεν πρόκειται να αλλάξει ποτέ. Γιατί χωρίς μνήμη δεν μπορείς να γνωρίζεις τον εαυτό σου, να αναγνωρίζεις τις ανάγκες σου, να θέτεις στόχους και να αποκτάς ενέργεια για να προχωράς μπροστά.
Κάθε πόλεμος φέρνει νεκρούς, καταστροφές, συμφορές. Σ’αυτόν εδώ όμως τον πόλεμο ειδικά, ο ναζισμός και ο φασισμός λειτουργούν ως επιταχυντές της απανθρωπιάς και της φρίκης.
Ο απολογισμός για το Χωριό μας εκείνη την μαύρη ημέρα στις 8 Δεκεμβρίου του 1943, είναι 45 άοπλοι και αθώοι άντρες να εκτελούνται εν ψυχρώ χωρίς διακρίσεις ,ανάμεσά τους ένας βαριά τραυματισμένος άντρας - ο δάσκαλος του χωριού -και ένας επιζών ο Φίλιππος Γκρίντζος, σπίτια καμένα, ορφανά να περιφέρονται σαν να έχασαν την γη κάτω από τα πόδια τους και χήρες να φωνάζουν ,να κλαίνε και να οδύρονται.
Την επόμενη ξημερώνει η Μεγάλη Παρασκευή του χωριού μας!
Πόνος, οδύνη, φρίκη, ερείπια, ορφάνια. Από τα 130 σπίτια που είχε τότε η Κερπινή καταστράφηκαν ολοσχερώς πάνω από τα 80 και γύρω στα 20 μερικώς ,ανάμεσα τους και το Δημοτικό Σχολείο του χωριού μας .
Οι Κερπινιώτες και οι Κερπινιώτισσες γνωρίζουν κυριολεκτικά την πρωτόγονη ζωή στα σπήλαια και στην ύπαιθρο, που ήταν στο εξής η κατοικία τους, Οι περισσότερες οικογένειες βολεύτηκαν χειμωνιάτικα ,σε χαμοκέλες ,αποθήκες, αχυρώνες ή σε πρόχειρα παραπήγματα ,κάτω από παλιές λαμαρίνες.
Ενώ οι αληθινά πρωτόγονοι κατακτητές, σήμερα λογίζονται για πολιτισμένοι και μας κουνάνε το δάκτυλο!
Το χωριό μας θα κάνει χρόνια να συνέλθει. Οι κάτοικοι χωρίς καμία ουσιαστική βοήθεια ,με στερήσεις με κόπους και ιδρώτα, αγωνίστηκαν, πάλεψαν και ανέστησαν το χωριό, το ξαναζωντάνεψαν.
Να συμπληρώσουμε ακόμα και τούτο. Η Κερπινή είναι ίσως το μοναδικό χωριό της επαρχίας μας που στην ιστορική της πορεία γνώρισε τέσσερις φορές την καταστροφική μανία διαφόρων επιδρομέων. Η πρώτη ήταν το 1773 από τους Αλβανούς, η δεύτερη από τον Καραϊσκάκη μαζί με τον Κίτσο τζαβέλλα από 14-17,πάλι Μήνα Δεκέμβριο το 1824, η Τρίτη το 1827 από τους τουρκοαιγύπτιους του Ιμπραήμ και η τέταρτη και ολοκληρωτική ήταν στις 8 Δεκεμβρίου 1943 από τους ΝΑΖΙ κατακτητές.
Και όμως παρόλα αυτά επιζήσαμε…
Το Χωρίο μας, η επαρχία Καλαβρύτων γνώρισαν και υπέστησαν το απόλυτο κακό στην πιο ακραία εκδοχή του.
Μιλάμε για εγκλήματα που ξεπερνούν τα όρια της θηριωδίας.
- Εγκλήματα, που δεν τα διαπράττει ποτέ ο τακτικός στρατός.
- Εγκλήματα, που η Ιστορία αποδίδει σ΄ορδές Βαρβάρων.
Είμαστε εδώ όμως κύριες και κύριοι ,για να διδαχθούμε πως σαν λαός και σαν άνθρωπος πρέπει:
Να θυμάσαι, να παλεύεις,
να μην τα παρατάς,
να μαθαίνεις ακόμα και από τα λάθη σου».
Να θυμάσαι, να παλεύεις,
να μην τα παρατάς,
να μαθαίνεις ακόμα και από τα λάθη σου».
Είμαστε εδώ για να υπενθυμίσουμε, κ.Δήμαρχε, ότι δεν ξεχνάμε και ότι πρέπει να παλέψουμε για το θέμα των Γερμανικών αποζημιώσεων, ότι, πρέπει η Γερμανία επιτέλους να αναλάβει τις ευθύνες που τις αναλογούν για αυτό το τόπο. Να δοθούν οι αποζημιώσεις για τις καταστροφές και θηριωδίες που έγιναν από την Γερμανική κατοχή.
κύριες και κύριοι ,
Από αυτόν εδώ τον αιματοβαμμένο τόπο, θα πρέπει να κάνουμε γνωστό ότι δεν ξεχνάμε το έγκλημα που διαπράχτηκε και να στείλουμε το μήνυμα προς κάθε κατεύθυνση σε όλη την Ελλάδα και σε όλο το στην κόσμο, το μήνυμα της Ειρήνης, της καταδίκης των πολέμων, της καταδίκης του ναζισμού και του κάθε μορφής ολοκληρωτισμού .
Και η σκέψη μας να κυριαρχείται από δύο λέξεις: «ΠΟΤΕ ΞΑΝΑ!».
Ας είναι αιωνία η μνήμη όλων αυτών που θυσιάστηκαν …
