Οι Τούρκοι έγιναν κύριοι της Κωνσταντινούπολης την Τρίτη 29 Μαΐου
1453, στις δυόμισι το μεσημέρι. Άρπαζαν και αιχμαλώτιζαν όσους έβρισκαν
μπροστά τους, έσφαζαν όσους επιχειρούσαν να αντισταθούν και σε ορισμένα
μέρη δε διακρινόταν η γη από τα πολλά πτώματα που ήταν πεσμένα κάτω. Το
θέαμα ήταν φρικτό.
Παντού ακούγονταν θρήνοι και παντού γίνονταν αρπαγές γυναικών όλων των
ηλικιών. Αρχόντισσες, νέες κοπέλες και καλόγριες σέρνονταν από τα μαλλιά
έξω από τις εκκλησίες όπου είχαν καταφύγει, ενώ έκλαιγαν και οδύρονταν.
Ποιος μπορούσε να περιγράψει τα κλάματα και τις φωνές των παιδιών ή τη
βεβήλωση των ιερών εκκλησιών; Το άγιο σώμα και αίμα του Χριστού χυνόταν
στη γη. Οι Τούρκοι άρπαζαν τα ιερά σκεύη, τα έσπαζαν ή τα κρατούσαν για
λογαριασμό τους. Το ίδιο έκαναν και με τα ιερά αναθήματα. Ποδοπατούσαν
τις άγιες εικόνες, τους αφαιρούσαν το χρυσάφι, το ασήμι και τους
πολύτιμους λίθους, και έφτιαχναν με αυτές κρεβάτια και τραπέζια. Άλλοι
στόλιζαν τα άλογα τους με τα χρυσοΰφαντα μεταξωτά άμφια των ιερέων και
άλλοι τα έκαναν τραπεζομάντιλα. Άρπαζαν τα πολύτιμα μαργαριτάρια από τα
άγια κειμήλια, καταπατούσαν τα ιερά λείψανα των αγίων και, σαν
πραγματικοί πρόδρομοι του διαβόλου, έκαναν αμέτρητα ανοσιουργήματα, που
μόνο το θρήνο μπορούν να προκαλέσουν. Χριστέ, βασιλιά μου, οι αποφάσεις
Σου ξεπερνάνε το μυαλό του ανθρώπου!
Μέσα στην απέραντη
εκκλησία της Αγίας Σοφίας, τον επίγειο ουρανό, το θρόνο της δόξας του
Θεού, το άρμα των Χερουβείμ, το θείο δημιούργημα, το αξιοθαύμαστο
κατασκεύασμα, το στολίδι της γης, τον ωραιότερο από όλους τους ναούς,
έβλεπε κανείς τους Τούρκους να τρώνε και να πίνουν στο Ιερό Βήμα και
στην Αγία Τράπεζα ή να ασελγούν πάνω σε γυναίκες, νέες κοπέλες και μικρά
παιδιά. Ποιος μπορούσε να μείνει ασυγκίνητος και να μη θρηνήσει για την
άγια εκκλησία μας; Όλοι πονούσαν από το κακό που έβλεπαν. Στα σπίτια
θρήνοι και κλάματα, στους δρόμους οδυρμοί, στις εκκλησίες αντρικές
κραυγές πόνου, γυναικεία μοιρολόγια, βαρβαρότητες, φόνοι και βιασμοί. Οι
ευγενείς ατιμάζονταν και οι πλούσιοι έχαναν τις περιουσίες τους. Σε
όλες τις πλατείες και τις γωνιές της πόλης γίνονταν αμέτρητα
κακουργήματα. Κανένα μέρος ή καταφύγιο δε γλίτωσε από την έρευνα και τη
βεβήλωση. Οι άπιστοι έσκαψαν κήπους και γκρέμισαν σπίτια για να βρουν
χρήματα ή κρυμμένους θησαυρούς. Όσα βρήκαν, τα πήραν για να χορτάσουν
την απληστία τους. Χριστέ, βασιλιά μου, γλίτωσε από τη θλίψη και τον
πόνο όλες τις πόλεις και τις χώρες όπου κατοικούν χριστιανοί.
Την τρίτη μέρα μετά την άλωση ο σουλτάνος έδωσε εντολή να γίνουν γιορτές
και πανηγύρια για τη μεγάλη νίκη, και διέταξε να βγουν έξω ελεύθερα και
άφοβα όσοι ήταν κρυμμένοι σε διάφορα μέρη της Πόλης, μικροί και
μεγάλοι. Διέταξε επίσης να γυρίσουν στα σπίτια τους όσοι είχαν φύγει
εξαιτίας του πολέμου και να ζήσουν εκεί όπως πριν, σύμφωνα με το δίκαιο
και τη θρησκεία τους. Ακόμα, έδωσε διαταγή να εκλέξουν πατριάρχη σύμφωνα
με τα έθιμα τους. αφού ο προηγούμενος πατριάρχης είχε πεθάνει. Οι
αρχιερείς και οι ελάχιστοι άλλοι κληρικοί και λαϊκοί που έτυχε να
βρίσκονται στην πόλη διάλεξαν για το αξίωμα αυτό το Γεώργιο Σχολάριο,
που ήταν ένας πολύ καλλιεργημένος πολίτης, τον οποίο χειροτόνησαν
πατριάρχη και τον ονόμασαν Γεννάδιο.
Οι χριστιανοί αυτοκράτορες
συνήθιζαν να χαρίζουν στο νέο πατριάρχη μια χρυσή ράβδο στολισμένη με
πολύτιμους λίθους και μαργαριτάρια, καθώς και ένα άλογο με πολυτελή
βασιλική σέλα και κάλυμμα από άσπρο και χρυσό ύφασμα. Ο πατριάρχης
έβγαινε από τα ανάκτορα μαζί με όλα τα μέλη της συγκλήτου και πήγαινε
στο πατριαρχείο κάτω από τις επευφημίες του πλήθους.
Η
χειροτονία του γινόταν από τους αρχιερείς, όπως όριζε η Εκκλησία και ο
νόμος. Ο μελλοντικός πατριάρχης έπαιρνε τη ράβδο από τα χέρια του
αυτοκράτορα με τον τρόπο που αναφέρουμε στη συνέχεια.
Ο
αυτοκράτορας καθόταν στο θρόνο, οι συγκλητικοί στέκονταν γύρω του
ασκεπείς και ο μέγας πρωτοπαπάς του παλατιού άρχιζε την τελετή με το
«Ευλογητός ο Θεός». Ύστερα έλεγε μια σύντομη ευχή και ο μεγάλος
δομέστικος έψελνε το «Όπου γαρ βασιλέως παρουσία». Ο λαμπαδάριος και η
χορωδία συνέχιζαν με το «Νυν και αεί» και το «Ο βασιλεύς των ουρανών».
Όταν τελείωνε και αυτό το τροπάριο, ο αυτοκράτορας σηκωνόταν κρατώντας
τη ράβδο στο δεξί του χέρι. Ο υποψήφιος πατριάρχης πλησίαζε με το
μητροπολίτη Καισαρείας στα δεξιά του και το μητροπολίτη Ηράκλειας στα
αριστερά, έκανε τρεις μετάνοιες μπροστά σε όλους και μετά πλησίαζε τον
αυτοκράτορα για να προσκυνήσει, όπως ήταν η συνήθεια. Ο αυτοκράτορας
ύψωνε λίγο τη ράβδο και έλεγε: «Η Αγία Τριάς, η την εμήν βασιλείαν
δωρησαμένη, προχειρίζεταί σε εις πατριάρχην Νέας Ρώμης». Ο νέος
πατριάρχης έπαιρνε την εκκλησιαστική εξουσία από τον αυτοκράτορα, τον
οποίο ευχαριστούσε, και οι δύο χορωδίες έψελναν τρεις φορές το «Εις
πολλά έτη, δέσποτα». Με τον τρόπο αυτό τελείωνε η τελετή. Ύστερα,
κρατώντας κηροπήγια με λαμπάδες, ο πατριάρχης κατέβαινε από το
διβάμβουλο στο προαύλιο του παλατιού και ανέβαινε στο άλογο το οποίο
περίμενε στολισμένο.
Θέλοντας λοιπόν και ο αχρείος σουλτάνος να
κάνει, σαν βασιλιάς της Κωνσταντινούπολης, ό,τι έκαναν οι χριστιανοί
αυτοκράτορες, προσκάλεσε τον πατριάρχη να καθίσει, να φάει και να
συζητήσει μαζί του. Μόλις εκείνος έφτασε στο παλάτι του, τον δέχτηκε με
μεγάλη τιμή, συζήτησε μαζί του πολλή ώρα και του έδωσε αμέτρητες
υποσχέσεις. Όταν ήρθε η ώρα να φύγει, ο σουλτάνος έβγαλε μια πολύτιμη
ποιμαντορική ράβδο και τον παρακάλεσε να τη δεχτεί σαν δώρο. Ύστερα,
θέλοντας και μη, ο πατριάρχης κατέβηκε μαζί του στην αυλή, όπου τον
ανέβασε σε ένα άλογο που περίμενε έτοιμο και έδωσε εντολή στους άρχοντες
της Αυλής του να τον συνοδέψουν με όλες τις τιμές. Πραγματικά οι
αυλικοί, άλλοι μπροστά και άλλοι πίσω από τον πατριάρχη, τον συνόδεψαν
μέχρι το σεπτό Αποστολείο, το οποίο είχε παραχωρήσει ο σουλτάνος για
πατριαρχείο. Ο άθλιος όμως κράτησε τον περίλαμπρο ναό της Αγίας Σοφίας,
το υπέροχο κειμήλιο, τον επίγειο ουρανό και θαύμα της ανθρωπότητας, για
να τον χρησιμοποιήσει σαν τόπο του δικού του προσκυνήματος. Όπως είπαμε
προηγουμένως, ο θαυματουργός ναός των Βλαχερνών είχε πυρποληθεί. Ο
πατριάρχης όμως έμεινε λίγο καιρό στο Αποστολείο επειδή σ' εκείνα τα
μέρη είχαν απομείνει ελάχιστοι χριστιανοί και επιπλέον φοβόταν μήπως του
συμβεί κανένα κακό μέσα στην ερημιά, αφού μια μέρα κάποιος αγαρηνός
βρέθηκε σκοτωμένος στο προαύλιο της εκκλησίας. Γι' αυτούς τους λόγους
ζήτησε το μοναστήρι της Παμμακάριστου, το οποίο του δόθηκε για
πατριαρχείο, δεδομένου ότι εκεί ζούσαν αρκετοί χριστιανοί. Έδωσε λοιπόν
εντολή να μεταφερθούν οι μοναχές στο μοναστήρι του Αγίου Προφήτη και
Προδρόμου Ιωάννη που βρισκόταν στα ανάκτορα του Τρούλου, όπου είχε γίνει
η Πενθέκτη Οικουμενική Σύνοδος στα χρόνια της βασιλείας του
Ιουστινιανού Β' του Ρινοτμήτου. Εκείνη την εποχή ο Τρούλος ήταν ένα
λαμπρό παλάτι στο βόρειο μέρος της Παμμακαρίστου.
Ο ασεβέστατος
και εξολοθρευτής των χριστιανών σουλτάνος, πονηρός και πανούργος σαν
αλεπού, δεν τα έκανε όλα αυτά από ευλάβεια ή από καλοσύνη, αλλά για να
ακούσουν οι χριστιανοί τις υποσχέσεις του και να έρθουν να κατοικήσουν
στην Κωνσταντινούπολη η οποία είχε ερημωθεί από το μακρόχρονο πόλεμο και
προπάντων μετά την κατάληψη της από τους Τούρκους. Πραγματικά, μερικοί
χριστιανοί ξαναγύρισαν στην πόλη, ενώ μετά από λίγο έφερε και αρκετούς
αποίκους (που ονομάζονται σεργούνηδες στα τουρκικά) από τον Καφά της
Τραπεζούντας, τη Σινώπη και το Ασπρόκαστρο. Έδωσε επίσης στον πατριάρχη
ορισμένα γραπτά διατάγματα με τη σουλτανική σφραγίδα και την υπογραφή
του, ούτως ώστε κανένας να μην τον ενοχλεί ή να του φέρνει αντιρρήσεις.
Με τα διατάγματα αυτά ο πατριάρχης θα έμενε για πάντα ανενόχλητος,
αφορολόγητος και ασφαλισμένος από κάθε κίνδυνο, τόσο ο ίδιος όσο και οι
διάδοχοί του, καθώς και οι υπόλοιποι ιερείς που βρίσκονταν κάτω από την
εξουσία του.
Οι τελευταίοι μαχητές της Πόλης
Υπάρχει στην επαρχία Σφακίων ένα χωριό με το όνομα Καλλικράτης
κτισμένο στα 750 μέτρα υψόμετρο και ο επισκέπτης στην είσοδο του χωριού
συναντά μια πλάκα που τον πληροφορεί ότι το χωριό χρωστά το όνομα του
στο Μανούσο Καλλικράτη αρχηγό σώματος 1500 εθελοντών που το Μάρτη του
1453 ξεκίνησε να βοηθήσει στην άμυνα της Πόλης.
Το τί απέγιναν αυτοί οι εθελοντές , μας πληροφορεί αρχικά ο Φραντζής:
«Όταν μπήκαν οι εχθροί στην Πόλη, έδιωξαν τους Χριστιανούς που είχαν
απομείνει στα τείχη με τηλεβόλα, βέλη, ακόντια και πέτρες. Έτσι έγιναν
κύριοι ολόκληρης της Κωνσταντινούπολης, εκτός των πύργων του Βασιλείου
του Λέοντος και του Αλεξίου, τους οποίους κρατούσαν οι ναύτες από την
Κρήτη που πολέμησαν από τις 6 μέχρι τις 8 το απόγευμα και σκότωσαν
πολλούς Τούρκους. Βλέποντας το πλήθος των εχθρών που είχαν κυριεύσει την
πόλη, δεν ήθελαν να παραδοθούν, αλλά έλεγαν ότι προτιμούσαν να πεθάνουν
παρά να ζήσουν. Κάποιος Τούρκος ειδοποίησε τότε το Σουλτάνο για την
ηρωική άμυνά τους κι εκείνος συμφώνησε να τους επιτρέψει να φύγουν με το
πλοίο και όλα τα πράγματα που είχαν μαζί τους».
και στην συνέχεια περισσότερες πληροφορίες, μας δίνει ένα ολιγοσέλιδο
χειρόγραφο του 1460, που βρίσκεται στη βιβλιοθήκη της Ιεράς Μονής
Βατοπεδίου Αγίου Όρους και συντάχθηκε με βάση τις διηγήσεις ενός εκ των
διασωθέντων Κρητικών, του Πέτρου Κάρχα ή Γραμματικού.
Σύμφωνα, λοιπόν, με το χειρόγραφο αυτό, το τελευταίο δεκαήμερο του
Μάρτη του 1453 χίλιοι πεντακόσιοι Κρήτες εθελοντές ξεκίνησαν με πέντε
καράβια και με σκοπό την ενίσχυση της άμυνας της Κωνσταντινούπολης.
Αρχηγός τους ήταν ο Μανούσος Καλλικράτης από τα Σφακιά, ιδιοκτήτης των
τριών καραβιών και καπετάνιος του ενός. Στα άλλα δύο καράβια του
καπετάνιοι ήταν ο Γρηγόρης Βατσιανός Μανάκης από τ’ Ασκύφου Σφακίων και ο
Πέτρος Κάρχας από την Κυδωνία, γνωστός και με το παρανόμι Γραμματικός.
Το τέταρτο καράβι ανήκε στον Ανδρέα Μακρή από το Ρέθυμνο και είχε
κυβερνήτη τον ίδιο και στο πέμπτο, ιδιοκτησίας του καπετάν Νικόλα του
Στειακού, τη διοίκηση ανέλαβε ο Παυλής Καματερός από την Κίσσαμο. Όταν
έφτασαν οι Κρήτες στην Βασιλεύουσα, επάνδρωσαν 3 πύργους , από τους 112
που υπήρχαν συνολικά στα προστατευτικά τείχη της.
Οι Κρήτες αυτοί αντιστάθηκαν μέχρι τέλους στους τρεις πύργους που
βρίσκονταν την είσοδο του Κερατίου και παρά τις αλλεπάλληλες προσπάθειές
τους, οι Οθωμανοί δεν κατόρθωσαν να εκπορθήσουν τους πύργους ή να
κάμψουν την αποφασισμένη αντίσταση των υπερασπιστών. Οι ανώτεροι
αξιωματικοί του σουλτάνου, εντυπωσιασμένοι από την παλικαριά των
τελευταίων ζωντανών υπερασπιστών της Πόλης, τους πρότειναν παράδοση υπό
τους δικούς τους όρους. Εκείνοι δέχτηκαν να παραδοθούν υπό τον όρο να
τους επιτραπεί να φύγουν χωρίς να πειραχτούν, με όλα τους τα υπάρχοντα
και άρματα και με τιμή. Οι ηγέτες των Οθωμανών, που εκτίμησαν τη
γενναιότητα και που, βεβαίως, δεν ήθελαν να υποστούν δυσανάλογα μεγάλες
απώλειες για να ολοκληρώσουν την κατάκτηση της πόλης που ήταν ήδη δική
τους, ενώ πιθανόν έκριναν ότι αν χρονοτριβούσαν ακόμη περισσότερο στο
σημείο αυτό, δεν θα είχαν το ανάλογο μερίδιο από τη λεηλασία, δέχτηκαν.
Οι Κρήτες, συντεταγμένοι και με την υπερηφάνεια εκείνου που δεν ηττήθηκε
από υπέρτερους εχθρούς, μπήκαν στα δύο πλοία τους που ήταν
αγκυροβολημένα κοντά στα κάστρα και αναχώρησαν για τη Μεγαλόνησο . Στα
ταξίδι της επιστροφής ένα απο καραβια ναυάγησε στο Αγιο όρος εξ ου και η
υπαρξη του χειρόγραφου.
Σύμφωνα με την λαϊκή παράδοση στους εορτασμούς της επιστροφής των
χορεύτικε για πρώτη φορά ο «συρτός χανιώτικος », ο «βασιλιάς» των
κρητικών χορών.
http://www.phorum.gr/viewtopic.php?f=51&t=122607
«Κερκόπορτα; Αστεία πράγματα»
Η Ελένη Γλύκατζη- Αρβελέρ θυμάται
παλαιότερα τους- ξένους φοιτητές της στη Σορβόννη να της στέλνουν...
συλλυπητήριο τηλεγράφημα κάθε 29η Μαΐου, την ίδια ώρα που τα περισσότερα
Ελληνόπουλα αν τα ρωτούσες τι έγινε τη μέρα εκείνη δεν ήξεραν ακριβώς.
Τα τελευταία χρόνια η κατάσταση αντιστράφηκε. Στην Ελλάδα έγινε, λίγο
έως πολύ, μόδα να θυμόμαστε κάθε χρόνο τέτοια μέρα την Αλωση της Πόλης-
μερικοί από κεκτημένη ταχύτητα ή άγνοια μιλούν για «εορτασμό», αντί για
επέτειο, και να μην αρκούμαστε στον εορτασμό της έναρξης της
Επανάστασης, κάθε 25 του Μαρτίου. Μεγάλη η σημασία της Πόλης, θα πει
κανείς, για τους Ελληνες. Σωστό. Οπότε και η συμβολική σημασία της
Αλωσης είναι εξίσου μεγάλη. Εστω και αν η πολιορκία της από τους
Οθωμανούς ήταν απλώς μία από τις πολλές, έστω και αν το κλίμα της εποχής
ήταν τέτοιο, η κατάσταση της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας ήταν τέτοια, που
έκπληξη θα ήταν το να μην αλωθεί η Πόλη.
«Βρισκόμαστε στα μέσα του 15ου αιώνα,
γύρω στο 1450. Η Πόλη είναι μια μικρή πόλη πια- έχει δεν έχει 70.000
κατοίκους, όταν άλλοτε είχε περάσει το μισό εκατομμύριο» αφηγείται στα
«ΝΕΑ» η Ελένη Γλύκατζη- Αρβελέρ, επιχειρώντας να βάλει για λογαριασμό
μας τα πράγματα στη θέση τους, να καταγράψει αλήθειες και μύθους της
Αλωσης έτσι όπως μόνο μία βυζαντινολόγος με τη δική της
διαδρομή μπορεί να κάνει. «Η Πόλη έχει αποδεκατιστεί από την πανώλη και
τις αλλεπάλληλες πολιορκίες των Τούρκων. Αλλά και από τις διαμάχες των
Δυτικών, αφού οι προστριβές Γενοβέζων και Βενετσιάνων γίνονταν στο
λιμάνι της μέσα. Υπήρχε και μια τάση ανεξαρτητοποίησης των λίγων χωρών
που παρέμεναν ελεύθερες- όχι μόνο του Μυστρά που παρεμπιπτόντως έπεσε το
1460, επίσης στις 29 Μαΐου! Η κατάσταση ήταν μιας ανασφάλειας γενικής».
Ο διχασμός. Και σαν να μην έφθαναν αυτά,
«υπήρχε μια μεγάλη ενωτική και ανθενωτική διαμάχη, υπέρ και εναντίον
της Ενωσης των Εκκλησιών. Οι αντίθετοι στην Ενωση συμμαχούσαν και με
τους Τούρκουςήταν οι λεγόμενες παρά φύσιν συμμαχίες. Οι υπέρμαχοι της
Ενωσης διακήρυσσαν: "Οταν οι δύο Ρώμες ήταν ενωμένες διαφεντεύαμε τον
κόσμο. Οταν διχάστηκαν, χάσαμε τα πρωτεία". Με αυτή την έννοια η
πραγματική πτώση της Πόλης χρονολογείται από το 1204 και μετά. Η
ανθενωτική διαμάχη πήρε μάλιστα τεράστιες διαστάσεις μετά το 1438 και τη
Σύνοδο της Φερράρας. Εκεί ο Αυτοκράτορας Ιωάννης Η΄ ξεσήκωσε την
Εκκλησία σε μια τελευταία προσπάθεια Ενωσης, αλλά ενώ η διανόηση ήθελε
να είναι αναγεννησιακή, η Εκκλησία παρέμενε προσηλωμένη στα πάτρια κατά
τρόπο φανατικό, αν όχι τίποτα παραπάνω», λέει χωρίς να μασάει τα λόγια
της η ελληνίδα βυζαντινολόγος, η πρώτη γυναίκα πρύτανης της Σορβόννης
στα 700 χρόνια ιστορίας του μεγάλου γαλλικού πανεπιστημίου.
Και συνεχίζει: «Υπήρχε όμως ακόμη ένας
παράγοντας παρακμής. Ηταν η γενική δεισιδαιμονία που τρεφόταν από τις
προφητείες. Ηδη από τον 6ο αιώνα υπήρχαν προφητείες, τότε ήταν όμως
αισιόδοξες. Τώρα προφήτευαν το τέλος της Πόλης και μαζί το τέλος του
κόσμου και της Ιστορίας. Αυτό ήταν, λοιπόν, το κλίμα στην
Κωνσταντινούπολη της εποχής. Δεισιδαιμονία, διχόνοια, φτώχεια,
κακομοιριά. Οι Βυζαντινοί ζούσαν σε μια πόλη ερημωμένη. Και στα ανάκτορα
του Πορφυρογέννητου πολύ λίγα δωμάτια χρησιμοποιούνταν. Οπως λέει και ο
Παλαμάς στον "Δωδεκάλογο του Γύφτου": "Και ήταν οι καιροί που η Πόλη/
πόρνη σε μετάνοιες ξενυχτούσε/ και τα χέρια της δεμένα τα κρατούσε/ και
καρτέραγ΄ ένα μακελάρη (...) Και καρτέραγε τον Τούρκο να την πάρει"».
.
.
.
Το κλίμα της εποχής ήταν: δεισιδαιμονία, διχόνοια, φτώχεια, κακομοιριά
«Η Πόλη θα μπορούσε να είχε πέσει πολύ νωρίτερα»
Η
Πόλη θα μπορούσε να είχε πέσει στα χέρια των Τούρκων πολύ νωρίτερα. «Ο
λόγος που δεν έγινε αυτό και ανάσανε για πενήντα χρόνια ήταν ότι ο
Βαγιαζίτ έπεσε στα χέρια των Μογγόλων» λέει η Ελένη Γλύκατζη- Αρβελέρ.
«Η Βυζαντινή Αυτοκρατορία δεν μπορούσε να σταθεί μόνη της όρθια. Ο
Μανουήλ έτρεχε να δει τους Καρόλους, ο Ιωάννης πήγε στη Φερράρα. Είναι η
εποχή των επαιτών αυτοκρατόρων. Πήγαιναν επαίτες στη Δύση, έστω και αν
τους δέχονταν εκεί με τιμές και δόξες. Κάτι που συνήθως οι Ελληνες δεν
δέχονται είναι ότι ο Πάπας προσπάθησε να βοηθήσει. Διέθεσε τις
ιντουλγκέντσιες- τα επί πληρωμή συγχωροχάρτια- του 1450, που ως
ιντουλγκέντσιες Ιωβηλαίου ήταν πιο προσοδοφόρες, στον πόλεμο κατά των
Τούρκων. Αλλο αν αυτό δεν ήταν αποτελεσματικό, αφού έδωσε τα χρήματα
στους Αραγωνέζους που τα χρησιμοποίησαν για δικούς τους σκοπούς.
Πολλοί λένε ότι η Δύση δεν βοήθησε. Οταν
όμως μιλάμε για Δύση τι εννοούμε; Οι Βυζαντινοί ήταν όλη η Ανατολή. Η
Δύση ήταν πολυδιασπασμένη και ο Πάπας είχε ένα σχίσμα στην πλάτη του και
την Ανατολική Εκκλησία εναντίον του. Είναι χαρακτηριστικό ότι όταν ο
Παλαιολόγος πολεμάει τους Τούρκους μαζί με τον απεσταλμένο του Πάπα,
Ισίδωρο του Κιέβου, και τους Γενοβέζους, ο Γεννάδιος- ο Γεώργιος
Σχολάριος, πρώτος Πατριάρχης μετά την Αλωσητοιχοκολλούσε ανάθεμα
εναντίον του Παλαιολόγου. Και επίσης: μετά την πτώση της Πόλης, οι
Δυτικοί έτρεμαν. Οταν ανέλαβε Πάπας ο Ενιο Σίβλιο Πικολομίνι, δηλαδή ο
Πίος Β΄, έγραψε μια πραγματεία για την Αλωση στην οποία μιλούσε για
καταστροφή της Χριστιανοσύνης. Αντίθετα οι Ρώσοι, που είναι μάλιστα
φανατικοί ανθενωτικοί, δεν γράφουν σχεδόν τίποτα για την πτώση της
Πόλης. Πέρασαν χρόνια για να αρχίσουν οι σλαβικοί θρήνοι. Εκείνοι που
θρήνησαν από την αρχή για την Πόλη είναι στην Τραπεζούντα. "Πάρθεν η
Πόλη, πάρθεν η Ρωμανία", έλεγαν».
Κάτι που συνήθως οι Έλληνες δεν δέχονται είναι ότι ο Πάπας προσπάθησε να βοηθήσει
Η συμφωνία του σουλτάνου με τον Πατριάρχη
Το
Ρούμελι Χισάρ, το κάστρο που έχτισε ο Μωάμεθ το 1452 για να ελέγχει το
πέρασμα ανάμεσα στη Μαύρη Θάλασσα και τη Θάλασσα του Μαρμαρά,
διαδραμάτισε σημαντικό ρόλο στην έκβαση της πολιορκίας, λέει η Ελένη
Γλύκατζη- Αρβελέρ. «Διούλκησε και τον στόλο περνώντας τα πλοία του στον
Κεράτιο. Από την άλλη πλευρά, μόνο 3-4 πλοία γενοβέζικα πέρασαν και αυτά
για να φέρουν τροφή στους πολιορκημένους». Βέβαια, δεν ήταν μόνο αυτή η
αιτία της ήττας των Βυζαντινών. «Ο Μωάμεθ είχε μαζέψει Σέρβους,
Αλβανούς, Τούρκους. Απέναντι στους τουλάχιστον 100.000 άντρες του-
μερικοί μιλούν για 120.000, άλλοι τους ανεβάζουν σε 200.000-
αντιπαρατάσσονταν περίπου 4.500 άνθρωποι το πολύ, μαζί με τους ξένους.
Και πολλοί ήταν παιδιά και γυναίκες που πολεμούσαν με αγκωνάρια. Μεγάλη
ήταν η βοήθεια των Γενοβέζων, αλλά όταν σκοτώθηκε ο Τζουστινιάνι έχασαν
το ηθικό τους και υποχώρησαν. Οσοι πολέμησαν, πάντως, πολέμησαν ηρωικά.
Οταν ο Μωάμεθ έστειλε αποκρισάριο στον Παλαιολόγο ζητώντας του να
παραδώσει την Πόλη, πήρε την απάντηση ότι η Πόλη δεν είναι δικό του
πράγμα και πως "με τη δική μας θέληση αποφασίσαμε να πεθάνουμε". Ακόμη
και ο περίφημος Νοταράς που είχε τρεις υπηκοότητες και όλη του την
περιουσία στο εξωτερικό, και που είπε ότι είναι καλύτερο το τουρκικό
καφτάνι από τη λατινική τιάρα, πολέμησε και εν τέλει εκτελέστηκε από
τους Τούρκους. Χαρακτηριστικό του ηρωισμού είναι ότι όταν στην Πύλη του
Ρωμανού οι Τούρκοι άρχισαν να ανεβαίνουν πάνω και πέρασαν μέσα, έψαχναν
τους αντίπαλους πολεμιστές και δεν πίστευαν ότι ήταν τόσοι λίγοι. Και
πρέπει να πούμε και για τον Μωάμεθ, που συνηθίζουμε να τον ταυτίζουμε με
τη βαρβαρότητα, ότι δεν ήταν βάρβαρος ή δεν ήταν μόνο βάρβαρος. Ηταν
από τους μεγαλύτερους μεταρρυθμιστές της Τουρκίας. Ηξερε τι ήθελε και
πώς να το κάνει». Οσο για την Κερκόπορτα... «Ανοιγμένη ή ξεχασμένη.
Αστεία πράγματα. Ηταν χιλιάδες έξω, τα καράβια τους στον Κεράτιο, οι
Γενοβέζοι έφευγαν. Τι να πεις για την Κερκόπορτα; Σε συμβολικό επίπεδο
μόνο μπορείς κάτι να πεις. Αλλά είναι σαν να λέμε ότι αντί να
σκοτώνονταν τρεις Τούρκοι κατά την είσοδό τους στην Πόλη, θα σκοτώνονταν
δέκα αν η πόρτα ήταν κλειστή. Και λοιπόν; Αφού είχαν ανεβάσει σκάλες
και έμπαιναν από όπου ήθελαν».
«Ο Μωάμεθ έδωσε το πατριαρχικό αξίωμα
στον Γεννάδιο Σχολάριο, ορίζοντάς τον αμέσως αρχηγό του Μιλιέτ, δηλαδή
όλων των ορθοδόξων. Κάπως έτσι ξέρουμε γιατί η Εκκλησία κράτησε όλα τα
κτήματά της και η αυτοκρατορία τα έχασε», λέει δηκτικά η Ελένη Γλύκατζη-
Αρβελέρ. «Κάπως έτσι φτάσαμε και στα σημερινά βατοπεδινά βακούφια. Και
δεν πρέπει να ξεχνάμε, σε αντίθεση με άλλες συμπεριφορές της πολιτείας,
ότι όταν ο Μανουήλ Παλαιολόγος είναι στη Θεσσαλονίκη και υπάρχει
κίνδυνος καταστροφής, δημεύει όλα τα κτήματα του Αθω. Και ότι ο Κομνηνός
δημεύει όλη την εκκλησιαστική περιουσία για να αντιμετωπίσει τους
Σελτζούκους». Την εποχή της Αλωσης, εξάλλου, υπήρχε έξαρση του
μοναχισμού. «Σε όλη τη διαμάχη των ανθενωτικών οι καλόγεροι στα
μοναστήρια της Πόλης και του Αθω ήταν πρώτοι. Είναι πολλοί και δεν
πολεμούν. Αντίθετα με τους δυτικούς μοναχούς που μπορούν να φέρουν όπλα,
οι ορθόδοξοι δεν μπορούν», σημειώνει η ελληνίδα βυζαντινολόγος.
Η Εκκλησία κράτησε όλα τα κτήματά της και η αυτοκρατορία τα έχασε...
ΕΙΚΟΝΕΣ ΑΠΟ ΤΗΝ ΑΛΩΣΗ ΤΗΣ ΠΟΛΗΣ
 |
|
Ένα οδοιπορικό μνήμης,
ζωντανεύει μέσα από εικόνες
εκείνων των ηρωικών ημερών.
Των ημερών που δεν ξεχάστηκαν
και πάντοτε αποτελούν πλοηγό
μιας Μεγάλης Ιδέας.
Εικόνες από εκείνες
που όταν κανείς τις επικαλείται,
οδηγείται στην πυρά,
ενώπιον των "δημοκρατικών συνειδήσεων". Ενώπιον εκείνων που μισούν την αλήθεια, απαλείφουν την συλλογική μνήμη,
πολεμούν την Εθνική συνέχεια
και επιβιώνουν στα σεντούκια
της λήθης και της εκφυλιστικής παρακμής.
Προετοιμασίες...
 |
Η διάταξη των αντιπάλων δυνάμεων.
Στάδια επιχειρήσεων πολιορκίας |
Ο Στόλος των Τούρκων στον Κεράτιο κόλπο
Η πολιορκία ξεκινά. Έπεται η Άλωση...
 |
Ο Ηρωικός ΦΛΑΝΤΑΝΕΛΛΑΣ σπάει τον αποκλεισμό
κατανικώντας τον στόλο των Τούρκων
και μεταφέρει εφόδια στην Πόλη |
Η τελευταία ώρα...
 |
| Ο Μωάμεθ μπαίνει στην Κωνσταντινούπολη |
Σήμερα μετά την Άλωση...
 |
Το παλάτι του Κωνσταντίνου Πορφυρογέννητου
(Φωτ. Λίζα Έβερτ) |
 |
Βομπάρδα από ορύχαλκο,
όπως εκείνες που χρησιμοποιήθηκαν το 1453 |
 |
| Σφραγισμένη η Χρυσή Πύλη |
 |
| Αγία Σοφία Χωρίς Μιναρέδες... |
Το Σπαθί του Αυτοκράτορα Παλαιολόγου,
στα χέρια του Αλέξανδρου Υψηλάντη
Το Σπαθί του Αλέξανδρου Υψηλάντη, ήταν Το Σπαθί του τελευταίου Έλληνα Αυτοκράτορα, του Κωνσταντίνου Παλαιολόγου.
Αυτό το τόσο σημαντικό ιστορικό ντοκουμέντο, αναφέρεται στο τετράτομο έργο των απομνημονευμάτων της η κόμισσα Λουλού Τυρχάιμ, η ιστορική βιογράφος που κατέγραψε την πορεία και το τέλος του Εθνεργέρτη Αλέξανδρου Υψηλάντη.
Το
σπαθί του Αυτοκράτορα Παλαιολόγου ο Σουλτάνος Σελήμ Γ΄το είχε δωρίσει
στον πατέρα του Υψηλάντη και αυτός στον γιο του Αλέξανδρο που το έφερε
στο Δραγατσάνι.
Το σπαθί σήμερα βρίσκεται στο Παλάτι Πολιτισμού στο Ιάσιο της Ρουμανίας.
ΕΑΛΩ η ΠΟΛΙΣ - Έπεσε η Πόλη, Πάρθηκε η Πόλη...όμως δε ΧΑΘΗΚΕ η ΠΟΛΗ...είναι ακόμα εκεί.
Η Παγκόσμια Ημέρα κατά του Καπνίσματος γιορτάζεται κάθε χρόνο στις 31 Μαΐου, με απόφαση που πήρε το 1988 ο Παγκόσμιος Οργανισμός Υγείας, για να μας υπενθυμίζει τις βλαβερές συνέπειες του καπνίσματος.
